Dialoog zonder drempel

Ellen Van Praet is professor bij de vakgroep Vertalen, Tolken en Communicatie van de Universiteit Gent. “Kind en Gezin is altijd een voorloper geweest in de communicatie met anderstaligen”, vertelt ze. “Wij zijn nagegaan wat ze al aanbieden en brachten in kaart welke brugfuncties een meerwaarde hadden en welke minder.

Een verpleegkundige kan met een anderstalige ouder communiceren door een tolk in te schakelen, visuele hulpmiddelen te gebruiken of een gemeenschappelijke derde taal te gebruiken − de zogenaamde contacttaal. Na het onderzoek besloten mijn collega’s en ik dat er iets moest gebeuren. Zeker omdat het budget voor sociaal tolken teruggeschroefd wordt. Ik liet mijn fantasie de vrije loop voor de ontwikkeling van een meertalige, multimodale app die verpleegkundigen toelaat om met anderstaligen te communiceren. Die mocht niet enkel een vertaaltool zijn, maar moest het ook mogelijk maken om emoties te communiceren, een tolk in te roepen via de webcam en met pictogrammen een verhaal te vertellen. Verpleegkundigen wordt op het hart gedrukt om zoveel mogelijk te steunen op het Nederlands. Dat is in principe niet slecht, maar vaak is er toch meer nodig dan dat. Veel ouders halen niet het minimumniveau Nederlands dat nodig is om een echt gesprek te voeren.”

De eerste versie van de app werd met steun van het Impulsfonds voor het Migrantenbeleid uitgewerkt rond het thema zindelijkheid. De input kwam van de verpleegkundigen en gezinsondersteuners die in de pilootgroep van Kind en Gezin zaten. “Rond de leeftijd van twee jaar moet elk kindje op raadpleging komen en komt dit onderwerp ter sprake”, legt Van Praet uit. “De pilootgroep koos dit thema omdat het ook emoties oproept. Ouders hebben er vaak conflicten over als het kind niet zindelijk wordt. Soms voelen ouders angst of woede en zijn er frustraties. Het is moeilijk om met anderstaligen over emoties te communiceren. Daar probeert de app een antwoord op te bieden.”

Huilende en lachende baby's

Op het beginscherm van de app maakt de verpleegkundige samen met de ouder de keuze uit zes verschillende talen: Nederlands, Frans, Engels, Spaans, Turks of Berbers. Daarna kunnen ze kiezen om een verhaal op te bouwen door verschillende illustraties bij elkaar te slepen. Je kunt kiezen waar het verhaal zich afspeelt: in de slaapkamer, in de badkamer, in de leefruimte. Door op het zonnetje of het maantje te klikken kan de ouder aangeven of een situatie zich overdag of ’s nachts voordoet. Illustraties van huilende of lachende baby’s en droge of natte luiers kunnen aangeven hoe de zindelijkheidstraining tot dan toe verliep. Als het nodig is, kan er een woordenboek opgeroepen worden om een woord op te zoeken. Wil de conversatie dan nog niet vlotten, dan kan via de webcam een tolk opgeroepen worden om te peilen naar wat er misloopt. Er zit ook een meertalige lijst van veel voorkomende vragen en antwoorden in de app, die kan helpen bij de opbouw van het gesprek.

Voor ongeletterden is er van elk onderdeel van de app ook een gesproken variant beschikbaar. “Om de app te testen zetten we een experiment op met Spaanstalige Erasmusstudenten”, vertelt Van Praet. “Op basis van die testen passen we de app aan. De pilootgroep bij Kind en Gezin schrijft nu op basis van veel voorkomende situaties scripts uit die met de app uitgewerkt kunnen worden. Die kunnen ze dan delen met collega’s, waardoor tijd bespaard kan worden.

Later kunnen we de app uitbreiden naar voeding, vaccinatie, opvoeding en andere onderwerpen die te maken hebben met jonge kinderen. Misschien kan in de toekomst een gelijkaardig concept gebruikt worden in ziekenhuizen en huisartsenpraktijken om te communiceren met anderstalige patiënten? Dat verschillende brugfuncties voor communicatie met anderstaligen worden samengebracht in één applicatie en dat er tegelijk gemikt wordt op ongeletterden, is volgens mij een primeur in Vlaanderen.”