welzijn & zorg

De zee is van iedereen

Toegankelijk toerisme aan de Belgische kust
1.06.2016
Foto's
Jan Locus

Een dagje naar de kust is voor de meeste Vlamingen een geliefde zomeruitstap. Maar voor mensen met een beperking zijn er vaak drempels. Al doen onze kustgemeenten er alles aan om de toegankelijkheid te vergroten. Weliswaar ging pootjebaden in Nieuwpoort.

Jenny Desaegher woont al vijf jaar in Nieuwpoort. Ze werd geboren met spina bifida of ‘open rug’, een ontwikkelingsstoornis van het ruggenmerg en de wervelkolom, en zit al 14 jaar in een rolstoel. Vroeger woonde ze in Halle, maar ze droomde er altijd al van om ‘aan te spoelen’ aan de kust. En ze ziet zichzelf nooit meer terugkeren.

“Omdat ik hier heel graag woon. Maar ook omdat Nieuwpoort veel toegankelijker is dan de meeste andere gemeenten. Hier kan ik makkelijk de kusttram nemen. Dankzij de app Acces- SEAble weet ik welke restaurants en cafés toegankelijk zijn voor rolstoelen. Heel wat straten zijn mooi heraangelegd. Onlangs zijn mijn man en ik een weekend naar de Ardennen geweest en dat was een ramp. Ten eerste was er de zoektocht naar een geschikt hotel: toegankelijke kamers zijn duur en snel uitverkocht. En we hebben uren moeten zoeken naar een plek waar ik naar het toilet kon. Uiteindelijk zijn we in een brouwerij beland. Wij gaan graag op reis, maar eenvoudig is het niet. Neem nu de bungalowparken waar veel mensen graag hun vakantie doorbrengen. Er zijn huisjes die toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers, maar je moet er echt naar op zoek. En je betaalt er meer voor. Dat vind ik pure discriminatie.”

Gezocht: toegankelijk toilet

We spreken met Jenny af in het restaurant van hotel Sandeshoved, op de dijk van Nieuwpoort. Dat is geen toeval, weet Tine Missinne van Inter, de organisatie die advies en begeleiding geeft over Universal Design en toegankelijkheid in Vlaanderen. Het hotel kreeg het A-label van Toerisme Vlaanderen. “Met een groep vrijwilligers en ervaringsdeskundigen hebben we de hele Vlaamse kustdijk afgelopen en alle horecazaken bezocht. We keken naar drie eenvoudige criteria: een rolstoelbereikbaar toilet, ruime doorgangen en geen of maximaal één drempel. In totaal hebben we er 1.300 bekeken, waarvan er maar een 100-tal slaagden voor de test. Die zijn dan door een toegankelijkheidsadviseur gescreend met de Toegankelijk Vlaanderen- databank. Die kijkt heel nauwkeurig naar allerlei criteria. Is de toiletdeur breed genoeg? Kun je met de rolstoel ver genoeg onder de tafels rijden? Strenge criteria, maar zo garanderen we correcte informatie over toegankelijkheid voor iedereen.”

Ook Fernand Dasseville, die al meer dan 45 jaar lid is van de Adviesraad voor Personen met een Handicap, beseft hoe belangrijk dat is. “Sommige horecazaken plaatsen een logo van een rolstoel op hun deur, maar dan blijkt hun toilet veel te klein, waardoor je voor de deur moet uitstappen. Om nog te zwijgen van de vele zaken waar het toilet in de kelder is. De perceptie zit vaak fout. Een aangepast toilet zou te duur zijn en te veel plaats innemen. Maar iedereen kan zo’n toilet toch gebruiken? Liever één toegankelijk toilet voor iedereen, dan twee smalle toiletten waar veel mensen niet binnen kunnen.”

Met de rolstoel op het strand

Als de koffie op is, besluiten we naar buiten te gaan. Jenny kan vlot het hotel uitrijden, dankzij de automatische schuifdeuren en zachte helling. En ook de dijk is breed en vlak aangelegd. Al zit een zonnebril kopen er niet in. Jenny wijst naar een van de vele winkeltjes op de dijk. “Die drempel is veel te hoog voor een rolstoel. Erg jammer. En er zijn ook veel winkeliers die de toegankelijke voetpaden versperren met reclameborden. Dat getuigt van weinig respect.”

Toegankelijkheid is een zaak van iedereen, zegt Missinne. “Iedereen moet een ‘toegankelijkheidsreflex’ kweken: de verschillende overheden, ontwerpers en architecten, het openbaar vervoer, de winkeliers en de horeca. Daarom investeren we bij Inter ook in vormingen, naast advies – onder meer door architecten – projecten en screening. Ons uitgangspunt is dat een onaangepaste omgeving handicapsituaties creëert.”

"De perceptie is verkeerd. Een aangepast toilet zou te duur zijn en te veel plaats innemen. Maar iedereen kan zo'n toilet toch gebruiken?"

Toch zijn die situaties vaak te voorkomen. Dat blijkt wanneer we op het strand komen. Dankzij de rubberen matten kan Jenny er makkelijk oprijden met haar rolstoel en met de hulp van haar man stapt ze over in een jutter, een speciale strandrolstoel met dikke luchtbanden. “Héérlijk is dit, een heel ander gevoel dan op de dijk. Zo kan ik de zee echt ruiken en voelen. Eigenlijk zou ik zelfs in zee kunnen, dankzij de Tiralo (een soort driewieler die ook kan drijven, n.v.d.r.), maar ik zit liever hoog en droog.” Het initiatief Zon, zee, zorgeloos is een samenwerking tussen Inter, de provincie West-Vlaanderen en de betrokken kustgemeenten en is er intussen in zes badsteden, met speciale units op het strand waar van juni tot september strandrolstoelen, toegankelijke douches en toiletten, verzorgingsbedden, tilliften én gespecialiseerde jobstudenten ter beschikking staan.

Blauwe plekken

Maar de kust is meer dan het strand alleen. Op het marktplein van Nieuwpoort staat Peter Brusselman ons op te wachten. Hij is slechtziend. Met zijn witte stok in de hand loopt hij door zijn geliefde Nieuwpoort. “De stad heeft al veel goeds gedaan, zoals deze blindegeleidingstegels om de straat over te steken.” Hij tikt tegen de witte, gegroefde tegels op het voetpad. Al zijn er wel een paar details die beter kunnen. “Deze bloembakken zijn misschien mooi, maar ik heb er al veel blauwe plekken aan overgehouden. En ook met paaltjes wordt soms overdreven. Al zijn die er natuurlijk om snelheidsduivels tegen te houden.”

Maar ook voetgangers zouden soms wat meer respect mogen tonen, vindt Brusselman. “Begrijp me niet verkeerd, we zijn in Nieuwpoort heel blij met de toeristen. Maar soms word ik letterlijk onder de voet gelopen. Onlangs wilde ik de straat oversteken en raakte ik met mijn stok per ongeluk het achterbeen van een vrouw. Waarop haar man me toesnauwde of ik misschien een probleem had. Nee, ik niet nee.”

 

www.intro-events.be/nl/projecten/zon-zee-zorgeloos