Groene transitie schakelt versnelling hoger
Het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) en het Vlaams Energiebedrijf bundelen hun krachten om welzijns- en zorgvoorzieningen energie-efficiënter en klimaatrobuuster te maken. Door de klimaatverandering en de onzekerheid op de energiemarkt is het moment aangebroken om als organisatie klimaatvriendelijk, energiezuinig en duurzaam te investeren. Nieuwe energieaudits, renteloze energieleningen en Europese subsidies geven een duwtje in de rug.
Patrick Blondé is voormalig directeur van CKG en kinderopvang Kapoentje in en zag een aantal jaar geleden al in dat investeren in energiezuinige en duurzame ingrepen een goed idee was. “Iedereen beseft dit wel, maar velen zuchten bij het idee dat ze een klimaatvisie moeten ontwikkelen in de organisatie. Het vraagt veel tijd, is duur, procedures zijn omslachtig en vereisen extra mankracht. Of de middelen zijn er niet.” Patrick spreekt dit graag tegen. Meer nog: hij wil graag anderen motiveren om energiebesparende ingrepen te doen in zorg- en welzijnsvoorzieningen. “Bij Kapoentje zijn we twintig jaar lang bezig geweest met verbouwen, renoveren, nieuw bouwen. In de eerste plaats vanuit de noden van de kinderen, ouders en medewerkers, maar ook omwille van klimaat en energiebesparing.” Energiebeleid werd voor Patrick geen procedurekwestie of grote ideologische kwestie, maar een huismentaliteit. Patrick zelf en één administratieve medewerker namen dit thema mee op in de dagelijkse bezigheden.
Minder energieverspilling, meer warmtebesparing
Het eerste jaar lag de focus op vermijden van energieverspilling. “Zonder bijkomende investeringen slaagden we er al in 20% te besparen door wasmachines, droogkasten en vaatwassers te programmeren om ’s nachts te werken. Kleine ingrepen als Deuren dicht houden om warmte binnen te houden. Lichten uit in ruimtes waar ze niet nodig zijn. Kleine ingrepen. In een volgende fase werd stap voor stap elke ruimte maximaal geïsoleerd, zowel de muren, het dak als de ramen. Door gebruik te gaan maken van regenwater om bijvoorbeeld de toiletten te spoelen, bespaarden ze tot 90% op de drinkwaterfactuur.” Hier zit volgens Patrick de sleutel van het verhaal: door kleine besparingen maak je budget vrij voor grotere investeringen, die voor nog meer terugverdieneffect zorgen. “Na een nieuwe energiescan tekenden we ook in op klimaatsubsidies waar we verder jaar na jaar mee aan de slag konden gaan. Zo kunnen we meer en beter investeren.”
De energiescan is ondertussen omgedoopt tot energieaudit. Die is ondertussen geëvolueerd tot een onestopshop waar je zonder technische kennis en met één aanspreekpunt je volledige gebouw laat analyseren op het vlak van energie, met opties voor ventilatie, zomercomfort, EPC of een energieplan van VEKA (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap). Deze energieaudit laten uitvoeren is een voorwaarde om een renteloze energielening te kunnen aanvragen waarmee energiebesparende ingrepen gefinancierd kunnen worden.
Europese subsidies
Als reactie op de verstoring van de energiemarkt door de Russische invasie van Oekraïne lanceerde de Europese Commissie het REPowerEU-plan. REPowerEU biedt financiële ondersteuning om energie te besparen en de energie-efficiëntie te verbeteren, de energievoorziening te diversifiëren en de transitie naar schone energie te versnellen. Er is 18 miljoen aan Europese REPowerEU-middelen beschikbaar voor dit jaar en volgend jaar. Deze subsidies mogen gebruikt worden voor zonnepanelen, aanpassing van verlichting, windmolens en andere maatregelen waarvoor tot nu toe geen VIPA-subsidies beschikbaar waren.
Samen denken en doen
Bij Kapoentje gingen de energie-investeringen nog verder en werden warmtepompen geïnstalleerd, waardoor mede dankzij zonnepanelen er geen kosten meer waren voor warmwaterproductie tussen de maanden mei en september. Luchtwarmtepompen vervingen oude gasketels. Een overschot aan zonne-energie dat in de weekends verloren ging aan het stroomnet wordt opgeslagen in een batterij. Bij de verdrievoudiging van energieprijzen gingen de medewerkers van Kapoentje samenzitten om na te denken hoe ze dit konden opvangen. “Samen denken en doen werkt”, aldus Patrick. Na al die jaren van renovaties en ingrepen zag Kapoentje het verbruik met ongeveer 60% dalen. Een mooi resultaat!
>> Wie ook aan de slag wil met energiebesparende maatregelen in zorg en welzijn, en daarvoor een duwtje in de rug wil met een energieaudit en subsidies of renteloze energieleningen, kan voor alle details en voorwaarden terecht op www.vipa.be.