“Vertrouwen is de basis voor ons werk”

“Gisteren was ik op het doortrekkersterrein in Kortrijk, een plek waar woonwagenbewoners tijdelijk kunnen verblijven. Ik heb er een baby’tje van twee maanden zijn eerste vaccins kunnen geven”, vertelt Hans Werbrouck, coördinerend verpleegkundige bij het Mobiel Vaccinatieteam. “Dat gaf veel voldoening, omdat ik wist dat die ouders daarvoor niet bij een dokter zouden raken. Zij hebben veel aan hun hoofd. Preventieve vaccinatie staat niet bovenaan hun prioriteitenlijst. Maar het vertrouwen was groot. Toen ik op het terrein arriveerde, werd ik meteen begroet door een andere woonwagenbewoner die ik een week eerder ook al op een gelijkaardig terrein had gezien, in Gent. Hij vertelde meteen dat zijn vaccinaties in orde waren, maar hij verwees me door naar zijn ‘buren’, die wél nog spuitjes nodig hadden.”

Hans Werbrouck en zijn collega Elke Verrept trekken heel Vlaanderen door om mensen op locatie te informeren, sensibiliseren en vaccineren. Als we het laatste jaarverslag erop nalezen, blijkt dat ze tussen juli 2022 en juli 2023 bijna 9.000 vaccins hebben toegediend, waarvan het overgrote deel vaccins tegen difterie, tetanus, kinkhoest, mazelen, bof en rubella. Het zijn vaccins die de meeste Vlamingen in hun prille kindertijd krijgen, en – als alles goed gaat – later opnieuw bij de huisarts. “Maar er zijn heel wat groepen die tussen de mazen van het net glippen”, legt Werbrouck uit. “Onze belangrijkste doelgroep zijn asielaanvragers, maar we vaccineren ook veel dak- en thuislozen, mensen in kansarmoede, nieuwkomers die via gezinshereniging het land binnenkomen, slachtoffers van mensenhandel, leerlingen uit privéscholen en Roma.” 

Hans Werbrouck-web.jpg

Aanpak op maat

Maar hoe gaat dit team nu concreet aan de slag? “We zijn altijd op zoek naar organisaties en verenigingen die bij onze doelgroepen betrokken zijn”, vertelt Werbrouck. “Dan stuur ik een standaardmail, waarin ik onze werking voorstel en vraag of er interesse is. Als er na een week nog geen antwoord is, bel ik hen op. Ik ga langs voor een eerste gesprek als ze geïnteresseerd zijn en als de organisatie in aanmerking komt – ze mogen bijvoorbeeld nog geen eigen arts of verpleegkundige hebben. Daar bekijken we hoe, waar en wanneer we een vaccinatiemoment kunnen organiseren. Ik geef meteen ook onze flyers in 15 verschillende talen, zodat ze de doelgroep al wat kunnen informeren.”

Elk vaccinatiemoment vraagt een aanpak op maat. “In scholen voor volwassenenonderwijs bereiken we veel nieuwkomers. Daar gaan we meestal klassikaal te werk. Maar als we een locatie voor dak- en thuislozen bezoeken, dan gaan we op een centrale plek zitten waar zij ons makkelijk kunnen vinden, bij voorkeur ’s ochtends vroeg. En als we naar een doortrekkersterrein gaan, stappen we zelf van caravan tot caravan. Organisaties twijfelen soms omdat ze bang zijn dat ze zelf veel extra werk zullen hebben, maar dat valt heel goed mee. We verstoren de werking ook niet: tijdens zo’n vaccinatiemoment zitten we doorgaans met z’n tweeën aan een tafeltje, een arts en een verpleegkundige.”

Aan dat tafeltje kan iedereen langskomen voor informatie en om hun vaccinatiestatus te laten nakijken, vertelt Verrept. “Als blijkt dat ze bepaalde basisvaccinaties missen, of als er geen informatie beschikbaar is, dan krijgen ze de keuze om zich te laten vaccineren. Het is absoluut geen verplichting, dat benadrukken we altijd. Zeker sinds Covid merken we nog meer wantrouwen bij onze doelgroepen. Helaas doen veel wilde verhalen de ronde. Af en toe ondervinden we echte weerstand, en proberen tegenstanders van vaccinatie ons werk te verhinderen. Gelukkig zijn dat uitzonderingen.”

Elke Verrept-web.jpg

Uitbraken

De kerntaak van het Mobiele Vaccinatieteam is het aanbieden van basisvaccins. “Maar we bieden soms ook het griepvaccin aan, als een soort ‘lokmiddel’ is voor andere vaccins”, vertelt Werbrouck. “Dak- en thuislozen kennen griep bijvoorbeeld erg goed, omdat ze er geregeld mee geconfronteerd worden. Daar laten ze zich dus graag tegen vaccineren. Ziektes als mazelen en tetanus zien we gelukkig veel minder in het echte leven, net omdat de vaccinatiegraad zo hoog is. Maar doordat ze dan toch al het griepvaccin krijgen, worden ze makkelijker overtuigd om ook die andere vaccins te nemen. Een goede zaak, want deze doelgroep leeft vaak nauw samen en zo kunnen er snel ‘clusters’ ontstaan waar ze elkaar toch besmetten.” Ook voor ‘uitbraken’ wordt het mobiele vaccinatieteam geregeld opgetrommeld. “Zo zijn we al gaan vaccineren tegen mazelen in gevangenissen, en recent nog in een Brusselse school.”

Dit is duidelijk een gedreven team dat veel voldoening haalt uit hun werk. Al zijn er ook wat uitdagingen, vertelt Verrept. “We werken momenteel met twee vaste verpleegkundigen, met ondersteuning van flexibele collega’s. Omdat de vraag groeit en er steeds nieuwe doelgroepen bijkomen, krijgen we er binnenkort gelukkig een derde vast teamlid bij. Daarnaast is de taalbarrière soms een uitdaging, maar we redden ons meestal goed met gebarentaal en Google Translate. (lacht) We botsen vooral op heel veel enthousiasme en we behalen mooie resultaten, wat veel energie geeft om er volop voor te blijven gaan.”