gezondheid

Train je brein

Hoe een onlinegame het geheugen van kankerpatiënten verbetert
14.12.2016
Foto's
Aquasnap/mycognition

Patiënten die werden behandeld voor borstkanker kunnen nog lange tijd last hebben van geheugen- en concentratiestoornissen. Het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) onderzoekt of een onlinevideospel voor beterschap kan zorgen.

Volgens het UZA ervaart zowat 30% van de patiënten die behandeld werden voor borstkanker blijvende geheugen- en multitaskingstoornissen. Tot nog toe richtte het medisch onderzoek zich vooral op de kankerbehandeling, het voorkomen van tumorgroei en verspreiding, en psychosociale begeleiding. Nu worden dus ook de gevolgen van de behandeling verder onderzocht.

Geen standaardbehandeling

Het UZA lanceert een studie die door middel van een onlinevideospel de cognitieve gevolgen van de behandeling van borstkanker wil aanpakken. Anne Bellens, oncologisch gynaecoloog in het UZA, leidt het onderzoek: “Borstkankerpatiënten ervaren na hun behandeling vaak een verminderde levenskwaliteit. Velen onder hen hebben moeite om terug te keren naar hun werkomgeving en hun ‘normale leven’, wat hun onafhankelijkheid en zelfvertrouwen aantast. De impact van hun ziekte en behandeling op hun geheugen en concentratie ligt hier vaak aan de basis. Geheugenstoornissen hebben een negatieve impact op alle aspecten van het leven en zorgen voor klachten op sociaal, relationeel, emotioneel en professioneel vlak.”

Er bestaan geen gestandaardiseerde behandelingen. “We hebben in oncologische centra wel revalidatieprogramma’s gericht op sport en beweging, psychologische ondersteuning en educatie. Er zijn ook cursussen mindfullness en tal van andere activiteiten, maar geen standaard therapie voor geheugenstoornissen”, vertelt Bellens.

Momenteel richt de studie zich op patiënten die tot twee jaar geleden de diagnose van borstkanker kregen. “De gevolgde therapie of het type therapie is niet van belang voor ons. Vroeger dacht men dat het vooral door chemo kwam, het beruchte ‘chemobrein’. We spreken nu van cognitieve stoornissen bij borstkanker. Net zoals de patiënten hun fysieke conditie trainen tijdens de revalidatieperiode, gaan we na of we ook de mentale en cognitieve conditie kunnen verbeteren met cognitieve training”, zegt Bellens.

Concreet zullen twintig patiënten een videospel spelen, dat werd ontwikkeld met het Britse bedrijf MYCognition en de universiteit van Cambridge. De deelnemers aan de studie trainen drie keer in de week 20 tot 30 minuten. Dat doen ze thuis op hun eigen tempo in de thuisomgeving.

Ze spelen een spel waarbij ze als duiker foto’s nemen van bepaalde vissen. “Je moet als speler een aantal dingen onthouden. Er is weinig tekstuele informatie, wat het een heel intuïtief spel maakt en waardoor je geen lange handleiding nodig hebt. Hierbij gaan we uit van neuroplasticiteit: door te oefenen en te trainen kan je nieuwe strategieën ontwikkelen. Onze hersenen reageren daar op. We moeten ze stimuleren in de goeie richting”, aldus Bellens.

Testen en trainen voor betere levenskwaliteit

“Iedereen wordt elke maand getest via het videospel, maar de wachtgroep zal geen toegang krijgen tot het videospel waarbij getraind wordt. De interventiegroep krijgt die toegang wel en afhankelijk van hun testresultaten, zal het spel zich aanpassen aan de noden. We testen vijf domeinen: geheugen, snelheid van verwerken en reactietijd, planning en strategieën, episodisch geheugen, uitvoeringsfuncties en actie ondernemen. Na drie maanden wordt gekeken of ze vooruitgang boekten tegenover de tweede groep die enkel de standaardbehandeling kreeg. Nadien mag de andere groep met het spel aan de slag”, legt Bellens uit.

Als een patiënt beneden zijn gemiddelde scoort, zal dat domein het meeste worden getraind. “Het is een adaptief spel. Het past zich niet alleen aan in moeilijkheidsgraad en in de tijd, maar ook in functie van welke stoornis het meest training of werk nodig heeft. Na drie maanden meten we de mensen opnieuw op basis van psychologische testen op angst, depressie, het subjectief ervaren van cognitieve stoornissen en dagelijks leven. We willen meten en vergelijken welke stoornissen het meest aanwezig zijn, om een idee te krijgen van wat er gebeurt met die cognitieve functie bij mensen met borstkanker. Eind 2017 worden de resultaten van dit onderzoek verwacht.”

“Mensen met borstkanker krijgen betere behandelingen en hebben steeds betere overlevingskansen, hopelijk krijgen ze in de toekomst ook een betere kwaliteit van leven. Ons onderzoek is daar een deel van, het is geen vervanging van de therapieën die er al zijn. We testen of dit een aanvulling kan zijn op de bestaande oncorevalidatieprogramma’s”, besluit Bellens.