gezondheid

Niet elk pondje gaat door het mondje

Bodytalk

Marleen Finoulst is hoofdredacteur van Bodytalk en blogt voor Weliswaar over gezondheidskwesties.

Ik kreeg onlangs een opgewonden telefoon van Marjan, een energieke vriendin van 45 met een maatje meer. Op een feestje had een wildvreemde man haar al mompelend aangestoten: “Zozo, daar mag ook wel een paar kilo af”. Marjan voelde zich diep gekwetst. Mensen die geen doorsneefiguur hebben, worden beschouwd als tweederangsburgers, vond ze. Je kan nog beter kanker hebben dan overgewicht, stelde Marjan scherp. Of ik daar eens iets over wilde schrijven. Waarom mogen wij niet gewoon dik zijn? Weten die standaardmensen wel hoe moeilijk het is om af te vallen? Daarmee legt Marjan de vinger op de wonde. Slanke mensen schrijven overgewicht bij anderen toe aan een gebrek aan wilskracht, iets wat ze dan zelf wel hebben.

Diabetes De waarheid is veel complexer. Afgelopen zomer berekenden Britse wetenschappers uit 175.000 medische dossiers van zwaarlijvige mensen dat over een tijdsspanne van tien jaar amper 2% erin slaagt te vermageren tot een gezond gewicht. Overgewicht heeft nog andere oorzaken dan ongezonde eetgewoonten en gebrek aan beweging. Zo weten we sinds enkele jaren dat dikke mensen zich minder snel verzadigd voelen, waardoor ze geneigd zijn te blijven eten. Wanneer voedsel de dunne darm passeert, scheidt de dunnedarmwand stofjes af, zogenaamde incretines, die een signaal sturen naar het verzadigingscentrum in de hersenen waardoor de eetlust afneemt. Ook de maaglediging vertraagt en de suikerhuishouding wordt gefinetuned, zodat we makkelijk kunnen stoppen met eten. Bij mensen met overgewicht en diabetes type 2 is dit incretinesysteem sterk verstoord, waardoor stoppen met eten veel minder evident is en de bloedsuikerspiegel vanzelf hoog oploopt. Onder andere daardoor is vermageren aartsmoeilijk. De nieuwe inzichten over incretines volgden uit de verrassend gunstige resultaten bij obese mensen die een vermageringsoperatie ondergingen: zij vermageren én hun bloedsuikerwaarden normaliseren. Tijdens zo’n ingreep wordt doorgaans een stuk dunne darm kortgesloten (bypassoperatie) en een omleiding aangelegd, waardoor onverteerd voedsel een stuk verderop in het maagdarmstelsel terechtkomt. Zo wordt er niet alleen minder voedsel verteerd, maar krijgt ook het incretinesysteem een welgekomen boost. Twee vliegen in één klap dus: vermageren en diabetes verbeteren. Dit systeem wordt nu verder ontrafeld. Het leidde niet alleen tot een nieuwe, nog experimentele operatie voor diabetes type 2, maar tegelijkertijd ook tot de ontwikkeling van een nieuw vermageringsmiddel dat binnenkort op de markt komt.