welzijn & zorg
Bevel zorgt goed voor zijn ouderen
Het project Zorgzame Buurten brengt generaties samen
In de kleine landelijke gemeente Bevel in de provincie Antwerpen hebben ze de afgelopen twee jaar niet stilgezeten. Sinds hun deelname aan Zorgzame Buurten hebben de projectverantwoordelijken er alles aan gedaan om van Bevel een leeftijdsvriendelijke dorp te maken. Een doorgeefdoos, een liftpunt, een verpleegkwartier. Van alles probeerden ze uit, en met succes.
In een klein lokaal van het parochiehuis stroopt Victor zijn mouw op. Verpleegster Mieke meet zijn bloeddruk en zuurstofwaarden. Die zijn beide prima. Vervolgens trekt de man zijn mouw nog wat hoger en toont een plek op zijn bovenarm. Mieke bekijkt die aandachtig, fronst het voorhoofd en raadt hem aan een afspraak te maken bij zijn huisarts. Victor knikt, bedankt de verpleegster hartelijk en keert terug naar het aanpalende zaaltje waar een winters menu op hem wacht. Hij heeft de eerste sneeuw getrotseerd om in het buurtrestaurant van Bevel te komen eten. Dit is het kloppende hart van de gemeente.
Leeftijdsvriendelijk
Tussen Lier en Herentals, te midden van de weilanden, ligt Bevel. Het is er rustig wonen. Er is een bakkerij en een apotheek, meer niet. Bevel telt ongeveer tweeduizend inwoners, van wie het merendeel oudere mensen zijn. Willen de Bevelaars naar de winkel of het gemeentehuis, dan moeten ze naar hoofdgemeente Nijlen. Tot voor kort was er geen bus- of treinverbinding.
Toen Nijlen kon intekenen op het project Zorgzame Buurten, was de directeur van het plaatselijke woonzorgcentrum Jo Sels meteen overtuigd. In de hoofdgemeente Nijlen werd vanuit het woonzorgcentrum al heel wat gedaan voor oudere mensen. “Maar omdat Bevel geen rusthuis heeft, had ik het gevoel dat we de bewoners daar wat in de steek lieten. Het project Zorgzame Buurten was een mooie kans om daar verandering in te brengen.”
Jone Van Tulden: “We probeerden mensen te verbinden. Zo worden buren kennissen en kennissen vrienden. Voor ouderen kan dat een groot verschil betekenen.”
Hoe begin je nu aan zo’n project? “Kort voor wij beslisten om deel te nemen, had een studente een onderzoek gevoerd naar de leeftijdsvriendelijkheid van Nijlen en haar deelgemeenten”, legt Jo uit. “We besloten om de drie thema’s waarop onze gemeente het slechtst scoorde aan te pakken. Vooraleer we effectief aan de slag gingen, werden Lieke Smits en Jone Van Tulden tot projectverantwoordelijken benoemd. Daarnaast gingen we ook op zoek naar partners. Wil je zo’n project ernstig aanpakken, dan moet je je laten bijstaan. Met tien organisaties gingen we van start. De eerste maanden leerden we elkaar beter kennen en gingen we op zoek naar de zorgnoden per thema.”
Fietsen
“In september 2022 schoten we uit de startblokken. In een eerste fase wilden we de mobiliteit verbeteren”, zegt Jone. “In Bevel was geen openbaar vervoer en dus gingen we in dialoog met De Lijn. Met resultaat, want sinds enkele maanden rijdt de bus van Lier naar Herentals ieder uur door het centrum van onze gemeente. Om gemakkelijker naar Nijlen te raken, richtten wij een liftpunt op. De bedoeling van dat punt is dat Bevelaars er postvatten zodat buurtbewoners hen kunnen meenemen. We gaven de lifters extra zichtbaarheid door een winkeltas met liftlogo uit te delen. Met Facebookposts, flyers en nieuwsbrieven probeerden we het initiatief bekend te maken. Of het liftpunt veel gebruikt wordt, is moeilijk te onderzoeken. Maar de winkeltas duikt geregeld in het straatbeeld op.”
Maar er zijn nog meer initiatieven geweest op vlak van mobiliteit. Sinds de start van het project wordt er heel wat afgefietst in Bevel. “De rolstoelfiets en duofiets van het woonzorgcentrum in Nijlen worden nu ook op regelmatige tijdstippen naar het parochiehuis van Bevel gebracht. Wie ze wil gebruiken, kan dat gratis doen. Heb je geen fietsmaatje, dan kan je een beroep doen op een sportieve vrijwilliger die je met plezier meeneemt voor een ritje.” En Jone voegt er nog enthousiast aan toe dat er sinds de start van het project in Bevel ook een bakfiets rondrijdt. Die brengt verse hoeveproducten aan huis. Op die manier hoeven de bewoners zich niet altijd zelf te verplaatsen.”
Kennissen worden vrienden
Zorgen voor meer respect en sociale inclusie werd het tweede aandachtspunt van het project. Lieke en Jone bedachten de doorgeefdoos. “Dat is een doos met het logo van Zorgzame Buurten erop en koekjes erin. We deelden lukraak enkele dozen uit onder de Bevelaars. Zij mochten genieten van het lekkers. De enige voorwaarde was dat ze de doos nadien opnieuw zouden vullen en aan een buur schenken. Dat initiatief was een succes, net zoals onze wedstrijd waarmee we op zoek gingen naar de tofste straat van Bevel. Bij de winnaars kwam de ijskar langs voor een gulle traktatie. Het zijn allemaal kleine initiatieven met een grote impact: mensen verbinden. Zo worden buren kennissen en kennissen vrienden. Voor ouderen kan dat een groot verschil maken.”
“De laatste pijler waarrond we aan de slag gingen, was zorg en gezondheid”, voegt Jo er ten slotte aan toe. “Voor dat thema hebben we praatgroepen rond dementie opgericht. Samenleven met een persoon met dementie is doorgaans niet vanzelfsprekend. Door mantelzorgers samen te brengen, hen ervaringen te laten uitwisselen en tips aan te reiken, kunnen we hen sterker en veerkrachtiger maken. Zo hopen we dat ze hun rol van mantelzorger langer zullen volhouden. We werken ook samen met een notaris. Die heeft al twee keer een infosessie gegeven over zorgvolmachten. Een onderwerp waar veel interesse voor bestaat.”
Maar het belangrijkste initiatief is misschien wel het verpleegkwartiertje dat verbonden is aan het buurtrestaurant. Mieke Van Peteghem is verpleegster op pensioen en vrijwilligster. Een keer per maand komt zij een praatje slaan met de bezoekers van het restaurant. Ze luistert naar hun zorgen, geeft hen advies, fluistert nuttige tips in hun oor of verwijst hen door naar organisaties die meer voor hen kunnen betekenen. In een ruimte naast het restaurant meet ze de bloeddruk en de saturatie van de mensen. De waarden schrijft ze op een kaartje zodat bezoekers ze kunnen bijhouden of bezorgen aan hun huisarts. Mensen met diabetes kunnen ook hun voeten laten nakijken. Victor vindt dat verpleegkwartier een handig initiatief. “De huisarts is altijd zo drukbezet. Het is goed dat wij voor kleine dingen hier terechtkunnen. En als er echt een probleem is, dan helpt Mieke ons verder. Het is een laagdrempelige manier om aan de juiste hulp te raken. Hier in Bevel wordt goed voor ons gezorgd. Ik apprecieer dat.”