Ontmoeten, leren, en echt dingen veranderen in de STEK

Diensten zoals het OCMW, de VDAB, Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) en mutualiteiten leveren goed werk om kwetsbare mensen te helpen. Maar hulp komt er pas nadat mensen daar zelf om vragen en dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Niet iedereen weet waar hij recht op heeft en complexe regels en schaamte zorgen soms voor extra drempels.

Ontmoetingsplekken

STEKKEN proberen die drempels weg te werken doordat het in de eerste plaats ontmoetingsplekken zijn waar mensen makkelijk binnenlopen. Het gaat om een buurt- of dorpshuis, een sociaal restaurant, een ruilwinkel of een inloopcentrum. Alle mensen uit de buurt zijn er welkom voor een koffie of een praatje. Bij problemen worden ze door vrijwilligers of sociale professionals op weg geholpen naar de juiste hulp- en dienstverlening, en ze kunnen er ook iets bijleren. Nederlands bijvoorbeeld, of hoe ze hun fiets kunnen herstellen, of een computer of smartphone kunnen gebruiken.

“Dat laatste is belangrijk, want steeds meer dienstverlening verloopt digitaal”, zegt Mattia De Pauw van Samenlevingsopbouw Antwerpen en projectcoördinator van Buurtwerk Dinamo in Deurne-Noord. “Digitalisering biedt veel kansen, maar houdt ook risico’s in. Niet iedereen heeft een computer of smartphone of kan daar goed mee werken. Digitale dienstverlening kan tot meer onderbescherming leiden. Met workshops proberen we de digitale kloof te verkleinen. Daarnaast krijgt het buurtwerk door digitalisering en de afbouw van fysieke loketten ook meer vragen. Die proberen we op te vangen met activiteiten als ‘Koffie en Formulieren’ van het buurtwerk en het CAW, waarbij vrijwilligers en medewerkers mensen helpen met hun administratie.”

Netwerk van mensen en organisaties

In het buurtwerk werken vrijwilligers en sociaal werkers nauw samen. “Onze toogverantwoordelijke is al achttien jaar vrijwilliger. We werken waar het kan met vrijwilligers”, vertelt Mattia De Pauw. “Mensen die geregeld over de vloer komen, willen vaak helpen. Op drie maanden tijd zien we hier zo’n 250 vrijwilligers. Door ze in te schakelen, erkennen we hun talenten en voelen ze zich nuttig en gesterkt. We steken tijd en energie in hen, wat nodig is om ze goed te ondersteunen. Ze hebben een duidelijke, begrensde rol en ze zijn complementair aan onze professionals die het buurtwerk trekken.”

In de STEK werken sociaal werkers van verschillende organisaties samen om mensen goed toe te leiden naar specifieke hulp. “Wij werken onder meer samen met het OCMW, het CAW, het Huis van het Kind, scholen, mutualiteiten en vakbonden”, zegt Mattia De Pauw. “We omringen ons met een netwerk van organisaties op zowel wijk- als stedelijk niveau. En we nemen de tijd om mensen goed door te verwijzen. We luisteren echt naar hun verhaal, enkel zo kan je achterhalen welke noden er zijn. We geven ook praktische informatie: hoe ze een afspraak kunnen maken bij een bepaalde dienst, hoe ze daar geraken met het openbaar vervoer. Zo’n dingen lijken evident, maar zijn dat niet voor iedereen.”

Buurtbewoners aan de slag

Om mensen te bereiken, zetten STEKKEN hun deuren open en zorgen ze voor een ‘open onthaal’: een gezellige, ongedwongen sfeer. “We komen zelf ook buiten. Aanwezigheid in de wijk is heel belangrijk”, vindt Mattia De Pauw. “Zo hebben we bijvoorbeeld een bakfiets die werd omgebouwd tot een mobiele bib. Daar rijden we mee tot aan de schoolpoort om jongeren aan het lezen te zetten. Of we brengen buurtbewoners die een loopwedstrijd willen organiseren in contact met Buurtsport van de stad Antwerpen. We vinden het belangrijk om initiatieven die vanuit de buurt komen te ondersteunen. Als bewoners samen met ons en andere partners nadenken over activiteiten of buurtproblemen, worden hun talenten ingezet en bundelen we de krachten.”

Bezoekers gaan in de STEK ook samen met professionals aan de slag met ideeën en oplossingen die de dienstverlening zouden kunnen verbeteren. Ze denken bijvoorbeeld na over hoe meer sociale rechten automatisch toegekend kunnen worden, zodat meer mensen er aanspraak op maken. Of over de manier waarop de drempels voor een toegankelijke hulp- en dienstverlening kunnen worden weggewerkt. Bezoekers ondernemen actie en overleggen met lokale politici en instanties over structurele veranderingen die de wijk en de buurtbewoners ten goede komen. Op die manier zijn STEKKEN niet alleen plekken waar je kan ontmoeten en leren, maar zijn het ook broedplaatsen voor meer sociale bescherming.

De STEKKEN ontstonden vanuit de praktijk van Samenlevingsopbouw, met steun van SAM, Steunpunt Mens en Samenleving.