Onbeperkt mediawijs en bijzonder digitaal
Om de twee jaar gaat Mediawijs na hoe organisaties omgaan met mediawijsheid. Het viel op dat het thema niet echt leeft in de sectoren Jongerenwelzijn/Bijzondere jeugdzorg of in organisaties die werken met jongeren of volwassenen met een beperking. Ze lijken in eerste instantie bekommerd om fysiek en mentaal welzijn. Soms is mediagebruik hier nochtans aan gelinkt. En de welzijnssector werkt met groepen die gevoelig zijn voor online risico's.
Uit onderzoek blijkt dat zorgverleners vaak vaststellen dat kinderen met een (licht) verstandelijke handicap media niet goed begrijpen en dat een derde wel eens te maken krijgt met ongewenst gedrag. Professionals in deze sector blijken ook negatiever tegenover media te staan dan bijvoorbeeld leerkrachten in het bijzonder onderwijs. Dat inspireerde Mediawijs tot het congres 'Onbeperkt mediawijs en bijzonder digitaal' op 10 mei 2019. UCLL formuleerde naar aanleiding hiervan vijf uitdagingen en aanbevelingen om beleidsmakers en professionals te inspireren.
Vaststellingen en uitdagingen
1. Media zijn overal, ook in welzijnsorganisaties. Dat dwingt welzijnsorganisaties om na te denken over toegankelijkheid van digitale media door hun cliënten. Anders dreigt het gevaar op digitale uitsluiting door gebrek aan toegang of vaardigheden.
2. Cliënten van welzijnsorganisaties zijn online extra kwetsbaar. De vaardigheden om media te gebruiken hangen samen met cognitieve ontwikkelingsleeftijd en problemen die hun functioneren beïnvloeden. Mensen met een beperking zijn vaker slachtoffer van cyberpesten, sexting en online intimidatie. Vaak zijn ze kwetsbaar door gebrek aan kennis, wat soms samengaat met gebrek aan leervermogen. Bij sommigen blijft een volwassen begeleider nodig als 'gatekeeper'. Maar niet bij iedereen, dus differentiatie is belangrijk.
3. (Digitale) mediawijsheid is onderbelicht in welzijnsorganisaties. Organisaties lijken het gebruik van digitale media wel belangrijk te vinden, maar tegelijk zijn er weinig die er een beleid of visie rond ontwikkelen. Professionals zijn zich bewust van het belang van hun rol, maar ervaren vaak nog te weinig steun vanuit hun management.
4. Attitudeverandering: van online risico's naar online mogelijkheden. Organisaties focussen zich nog te vaak op beperkingen en wat mis kan gaan. Er zou meer gekeken mogen worden naar kansen voor leren en hoe mediagebruik kan passen binnen een gestructurereerde dagbesteding. Soms moet controle een beetje losgelaten worden om cliënten te laten groeien.
5. Ondersteuning bij mediagebruik: een roeping, een uitdaging, of nog iets anders? Begeleiders hebben vaak het gevoel dat ze zelf onvoldoende kennis hebben om mediagebruik bij hun cliënten te begeleiden. Ook zij moeten ondersteund worden. Net als het netwerk (ouders) van de cliënten.
Aanbevelingen
1. Welzijnsorganisaties moeten blijven zorgen voor voldoende toegang tot digitale media po maat van hun doelgroepen.
2. Cliënten moeten ondersteund worden om digitaal te participeren en online weerbaar te zijn
3. Digitale mediawijsheid moet behoren tot het DNA van elke welzijnsorganisatie
4. Welzijnswerkers moeten opgeleid worden in mediawijsheid
5. Welzijnsorganisaties zouden goede praktijken over mediawijsheid met elkaar moeten delen
Meer weten over mediawijsheid? Kijk op www.ucll.be/mediageletterdheid en www.mediawijs.be