welzijn & zorg

Iedereen verdient vakantie

13% van de Vlamingen kan zich geen week vakantie buitenshuis veroorloven

In samenwerking met de toeristische en de sociale sector, biedt 'Iedereen Verdient Vakantie' van Toerisme Vlaanderen mensen die het financieel moeilijk hebben ook de mogelijkheid om op vakantie te gaan.

De zomervakantie staat voor de deur en nu de grootste coronazorgen achter de rug zijn, trekken velen van ons de komende maanden op reis. Voor wie met een beperkt budget moet rondkomen, is op vakantie gaan echter geen vanzelfsprekendheid. Vakantie is nochtans een fundamenteel mensenrecht. Zo bepaalt artikel 24 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens dat iedereen recht heeft op rust, vrije tijd en betaalde vakantie. Het netwerk 'Iedereen Verdient Vakantie' van Toerisme Vlaanderen helpt drempels weg te werken en probeert zo vakantie mogelijk te maken voor iedereen.

“Iedereen Verdient Vakantie – vroeger bekend onder de naam Steunpunt Vakantieparticipatie – bestaat ondertussen 20 jaar”, vertelt Jeroen Marijsse, themaverantwoordelijke Iedereen Verdient Vakantie bij Toerisme Vlaanderen. Momenteel zijn er zo’n 600-tal ondernemers uit de toeristische sector aangesloten bij het netwerk. “Deze spelers zijn overtuigd van het recht op vakantie en willen hier een bijdrage aan leveren. Dit doen ze door een financiële korting te geven op hun aanbod. Financieel staat hier niets tegenover, het vertrekt puur vanuit een sociaal engagement”, legt Marijsse uit.

Drempels wegwerken

Het aanbod  van Iedereen Verdient Vakantie is een doorsnee van de toeristische sector: je vindt hier alles van de grotere vakantieparken tot kleine bed & breakfasts. Naast het toeristische luik is er ook een belangrijke sociale component. “Er zijn een ongeveer 2000 sociale organisaties bij ons aangesloten. Zij staan heel dicht bij de doelgroep en brengen het verzamelde aanbod bij de mensen. Ze ondersteunen hen ook in het verloop van de verdere vakantieketen”, legt Marijsse uit. “Als overheid faciliteren wij dit netwerk en brengen we deze twee werelden -  de economische en de sociale – samen en proberen we in overleg te gaan om drempels weg te werken.”

Op vakantie gaan wordt gezien als luxe, terwijl het zo’n belangrijke hefboom kan zijn in het leven van mensen.”

Want mensen in armoede worden geconfronteerd met verschillende drempels die reizen bemoeilijken. “Naast de financiële drempel, heb je praktische en logistieke belemmeringen, zoals bijvoorbeeld mobiliteit. Initiatieven zoals Vakantie op Wieltjes proberen hier aan tegemoet te komen. De administratieve last om aan te tonen dat je recht hebt op de korting, proberen we bewust zo laag mogelijk te houden. Ook voor mensen met een zorgvraag of een beperking proberen we zoveel mogelijk drempels weg te werken”, vertelt Marijsse.

“Eén van de belangrijkste drempels is de mentale drempel en die heeft met schaamte te maken. We zijn ervan overtuigd dat iedereen vakantie verdient, maar in de westerse context staat verdienen gelijk aan werken. Vanuit dit schaamtegevoel durven mensen in armoede vaak de vraag naar vakantie niet te stellen aan hun begeleiders. Op vlak van sensibilisering is er dus nog heel wat werk aan de winkel. Op vakantie gaan wordt gezien als luxe, terwijl het zo’n belangrijke hefboom kan zijn in het leven van mensen. Je doet nieuwe ervaringen op, verruimt je sociale contacten, laadt je batterijen op zodat je er weer helemaal tegenaan kan,… Het is ook bewezen dat gezinsvakanties een positief effect hebben op de ouder-kind relatie.”

“Het bezitten van vakantievaardigheden is iets dat je niet mag onderschatten”, gaat Marijsse verder. “Vakantie is iets dat je moet leren. Daarom starten mensen vaak met het boeken van een daguitstap, als eerste stap. Iemand die nog nooit op vakantie is gegaan, zal niet ineens boeken voor een weekje Limburg. Wij willen die tussenstapjes faciliteren.”

Stijgende boekingen en stijgende annuleringen

Steeds meer mensen vinden de weg naar Iedereen Verdient Vakantie. Tussen 1 januari en 31 mei telde het netwerk 20% meer boekingen dan in 2019. Marijsse heeft een dubbel gevoel over dit stijgende aantal boekingen. “Natuurlijk zijn we blij dat we meer mensen kunnen overtuigen om de stap naar vakantie te zetten. Anderzijds is het een indicatie dat mensen het financieel moeilijker krijgen.” Naast een recordaantal aanvragen, kreeg Iedereen Verdient Vakantie ook een recordaantal annuleringen te verwerken. “Wat mensen in januari dachten te kunnen betalen, bleek in april en mei plotseling niet meer financieel haalbaar. Onlangs had een collega een mama aan de lijn die de 50 euro inschrijvingsgeld voor het vakantiekamp van haar dochter niet meer kon betalen. Dit lijkt misschien niet veel geld, maar voor sommige gezinnen is dit een aanzienlijk bedrag. We zien dat de stijging van de levensduurte en de effecten van de energiecrisis er stevig inhakken. Terwijl de hogere middenklasse steeds verder en langer op reis gaat, krijgt een ander deel van de bevolking het alsmaar moeilijker om überhaupt op vakantie te gaan. De kloof tussen deze twee wordt alsmaar breder.”

“Wat mensen in januari dachten te kunnen betalen, bleek in april en mei plotseling niet meer financieel haalbaar.”De coronapandemie had een grote impact op de werking van Iedereen Verdient Vakantie. Vlaams minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme Zuhal Demir trok in 2020 28,5 miljoen euro uit om het sociaal toerisme te versterken. “We hebben de korting verdiept tot 65%. Tegelijkertijd hadden horeca-ondernemers het natuurlijk ook heel moeilijk. Daarom hebben we als Vlaamse overheid deze korting helemaal op ons genomen. Zo konden vakantiegangers aan een sterk verlaagd tarief op reis gaan en verloren de aanbieders geen inkomsten”, vertelt Marijsse. “Daarnaast hebben we een subsidieoproep gelanceerd voor organisaties die werken met kwetsbare doelgroepen, om in een context met strenge coronamaatregelen toch het vakantiegevoel te verhogen. Ook heeft de minister het fonds Vakantie voor Iedereen gelanceerd, een solidariteitsfonds voor wie een vakantie ook aan het sociaal tarief niet kan betalen.”

Volgens Marijsse hebben ze veel geleerd uit de pandemie. “Toen we een diepe korting van 65% voorzagen, merkten we dat er heel wat mensen voor het eerst op verblijfsvakantie zijn gegaan. Nu we terugvallen op de reguliere korting, haken er heel wat mensen af. Daarom zijn er nu gesprekken aan de gang met de minister, waarbij we nadenken over een structureel engagement op lange termijn.”