welzijn & zorg

Het nieuwe werken

Column Harold Polis
26.01.2022
Foto's
Bob Van Mol

Een van de onverwachte gevolgen van de aanslepende corona-epidemie is de seismische schok die de arbeidsmarkt door elkaar schudt. Door de gedwongen bedrijfssluitingen, onder andere in de horeca, zijn er ook in de zorg onverwachte zijinstromers opgedoken. 

Alle hulp is welkom in de dynamische zorgsector: dat was de boodschap in Vlaanderen en in de rest van Europa. Veel minder gekend is de aardverschuiving die heeft plaatsgevonden op de Amerikaanse arbeidsmarkt. Het fenomeen heeft zelfs een dramatische naam gekregen, ‘the great resignation’: de grote ontslaggolf. Tijdens het coronajaar 2021 gaven maandelijks 4 miljoen Amerikanen er de brui aan. Ze gingen om uiteenlopende redenen op zoek naar een andere baan: betere arbeidsvoorwaarden, meer loon of een betere balans tussen werk en privé. De grootste verschuiving vindt plaats bij Amerikaanse IT-ers en in de gezondheidszorg. Sinds het begin van de epidemie verlieten 1 of 5 zorgverleners de sector.

In het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic verscheen in november een artikel met de veelzeggende titel ‘Why Health-Care Workers Are Quitting in Droves’: waarom zorgverleners massaal opgeven. De verhalen van moed, opoffering en uitputting zijn gekend. Het intense werk tijdens de epidemie vergt het uiterste van zorgverleners. Ook in Europa moeten we voortdurend rekening houden met de draagkracht van de gezondheidszorg: zijn er genoeg bedden, zijn er voldoende handen, is iedereen nog mee? Toch is er een groot verschil met de Amerikaanse uitdagingen. Aan de overkant van de oceaan is gezondheidszorg duur, onrechtvaardig en niet zo goed geregeld – en die manco’s treffen ook het personeel. De zorgverleners die in The Atlantic aan het woord komen, vinden dat ze aan hun lot worden overgelaten door hun directie. Op de overheid rekenen ze niet. Die situatie is niet te vergelijken met de universele zorg die we in ons land en in Europa gewend zijn. Met een overheid die fors investeert – zelfs al vinden we soms dat het nog beter kan. Toch zijn er gelijkenissen die ons moeten inspireren om het beter te doen.

Lang niet alle Amerikanen ervaren ‘the great resignation’ negatief. Het is ook een manier om met een schone lei te beginnen en je eigen lot in handen te nemen. Misschien beland je zo wel in de zorg, met  een motivatie die veel zij-instromers delen: ze willen iets concreets doen voor hun medemensen. Meteen onder die laag voluntarisme zit wel veel planlast, negatieve stress en acuut tijdgebrek verborgen: de ideale voedingsbodem voor een fikse burn-out. In dat opzicht groeit er een haast mondiaal besef dat werknemers in het algemeen en zorgverleners in het bijzonder geen eindeloze energiereserves hebben: hun lichamelijke en mentale weerbaarheid is kostbaar. De afgelopen vier jaar steeg het aantal landgenoten met een burn-out of een depressie bijvoorbeeld met 10%. Overheidsinitiatieven als de sites checkjezelf.be en ikvoelmegoedophetwerk.be zijn daarom welkome tools om ons bewust te maken van ongezonde werkdruk. Zet tijdig je pc af. Doe voldoende vaak iets anders. Beweeg. Neem rust. Sluit je niet af. Zorg voor jezelf, zodat je goed voor anderen kan zorgen.