welzijn & zorg

Bijleren door vreemd te gaan

Steunpunt Mens en Samenleving organiseert wisselleren tussen voorzieningen
28.03.2019
Foto's
Jan Locus

Het wisselleren startte in 2012 als een klein tijdelijk project in Limburg. In 2013 werd het in Oost-Vlaanderen ontwikkeld tot een grondig doordachte methodiek ‘Vreemdgaan’ en geherintroduceerd in heel Vlaanderen onder de naam Vreemdgaan-Wisselleren. Vzw SAM (Steunpunt Mens en Samenleving) brengt organisaties en wisselleerders samen, in samenwerking met het Netwerk Geestelijke Gezondheid kinderen en jongeren. 

Waarom moeten mensen ‘vreemdgaan’?
Annelies Ven, Steunpunt Mens en Samenleving: “Wanneer organisaties en partners mekaar beter leren kennen, kunnen ze misvattingen en foute verwachtingen uit de wereld helpen. Mensen gaan dus vreemd in organisaties waar ze al mee samenwerken of mee zouden willen samenwerken. Tot nu toe hoofdzakelijk in de geestelijke gezondheidszorg, jeugdhulp en sector voor personen met een handicap, en dan vooral in voorzieningen voor kinderen en jongvolwassenen. Zo leren medewerkers wat ze al dan niet kunnen verwachten van voorzieningen waar ze naar doorverwijzen of mee samenwerken. We hebben gemerkt dat er soms toch allerlei ideeën leven over andere organisaties die niet kloppen.”
“Als het gaat over de zorg voor kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid, dan zijn er vaak veel betrokken partijen: het bijzonder onderwijs, het clb, de huisdokter, een therapeut of een centrum voor geestelijke gezondheidszorg, eventueel een voorziening voor bijzondere jeugdzorg... Hoe meer betrokken diensten, hoe belangrijker het is dat de samenwerking vlot verloopt. Je moet goed van elkaar weten wie welke taken kan opnemen. Soms worden er zaken verondersteld, en met wat pech vallen er dan mensen door de mazen van het net.”
Wat moet iemand die wil ‘vreemdgaan’ doen? 
Annelies: “Surfen naar www.vreemdgaan-wisselleren.be (lacht). Vreemdgaan verloopt in vijf fasen. We roepen organisaties op om een vacature te plaatsen in onze databank. Dan kunnen mensen een maand lang intekenen om eens mee te lopen in een andere organisatie dan waar ze werken. In een derde fase wordt er een match gemaakt op basis van de drie voorkeuren en de motivatie die kandidaten opgegeven hebben. Dan volgt de uitwisseling zelf, en tot slot gebeurt er nog een evaluatie.”
Op verkenning in de sociale kaart
Nona, jij bent vanuit de kinderpsychiatrie vreemdgegaan bij een voorziening voor bijzondere jeugdzorg. Hoe heb je dat ervaren?
Nona Vercruyssen, psychiatrisch verpleegkundige UZ Gent: “Ik ben nog niet zo heel lang geleden beginnen te werken in het UZ Gent. Ik merkte dat de kennis van de sociale kaart wat betreft kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid beperkt was, zowel bij mezelf als bij mijn collega’s. Als je een plek zoekt om iemand door te verwijzen, waar kan je dan terecht? Wat bestaat er? Wie biedt wat aan? Het is niet altijd eenvoudig om daar een heel concreet zicht op te krijgen. Dit project is ideaal om alvast een deeltje van die sociale kaart te verkennen.” 
“Ik heb een dagje meegelopen in de vzw Martens-Sotteau, waar kinderen en jongeren verblijven als de thuissituatie niet veilig is. Ze doen er ook begeleidingen bij gezinnen thuis. Wij verwijzen vanuit de kinderpsychiatrie soms jongeren door naar hen, en als er bij hen jongeren zijn die plots een groot psychiatrisch probleem ontwikkelen, dan verwijzen zij door naar ons. Zo komen we wel in contact met elkaar, maar we weten niet altijd exact wie welke taken opneemt. Dit project was ideaal om daar een beter zicht op te krijgen.”
“Ik heb de kennis die ik opgedaan gedeeld met mijn collega’s. Zo heb ik een aantal ideeën meegenomen over hoe ze bij Martens-Sotteau omgaan met de ouders van de jongeren waar ze voor zorgen. In de kinderpsychiatrie van het UZ Gent waren we recent ook al gestart met een ouderwerking, maar dankzij het wisselleren heb ik nog meer verschillende methodieken leren kennen om met de ouders en de omgeving van de kinderen aan de slag te gaan. Ik heb gemerkt dat meer wederzijdse kennis zorgt voor meer wederzijds begrip.”
Een nieuwe blik op de werking
Hoe ziet de toekomst van het project eruit?
Annelies: “We willen graag onze doelgroepen en sectoren nog wat uitbreiden. Medewerkers van mutualiteiten en ocmw’s hebben al wel eens deelgenomen, omdat ze ook vaak mensen moeten doorverwijzen. Naast organisaties voor kinderen en jongeren met een psychische kwetsbaarheid willen we op termijn graag uitbreiden naar organisaties die volwassenen in kwetsbare posities ondersteunen. We kijken ook meer en meer naar eerstelijnshulpverlening en koepelorganisaties, politie en consulenten van de jeugdrechtbank. Iedereen heeft er wat aan: ook de gastorganisaties kunnen wat leren van de nieuwe blik die de gast in hun organisatie meebrengt.”

www.vreemdgaan-wisselleren.be