“Tot aan mijn opname in de psychiatrie, dacht ik dat ik de enige was met mijn probleem”

Mathias twijfelde of hij wel wilde meewerken aan de tournee van Te Gek!? “We vinden het allemaal belachelijk dat psychische problemen in de taboesfeer blijven hangen, en willen er tóch zelf niet over praten. Die redenering heeft me over de streep getrokken”, vertelt hij. “Eens de beslissing genomen, werd het voor mij makkelijk om erover te praten. Ik vond een manier om er normaal over te doen en ook mijn ervaringen met bipolariteit en verslaving te delen. Tot ik werd opgenomen, dacht ik dat ik de enige was met mijn probleem. Het zou me zeker geholpen hebben als anderen erover gesproken zouden hebben.”

“Ik stond er zelf op dat moment niet bij stil hoe het was voor mijn ouders en broer”, zegt Mathias. “Je bent in zo’n periode vooral bezig met je eigen therapie en met beter worden. Achteraf ben ik wel aan hen gaan vragen hoe het voor hen was. Mijn vader vond het moeilijk om over te praten, kon het zelfs niet. Ik begrijp dat het niet makkelijk was voor hem. Het was een wereld die hij niet kende en niet wilde kennen. Hij was opgevoed met het idee: sta op, en ga werken tot je weer gaat slapen. En verder hoef je niet te spreken over je gevoelens. Ik heb dat ook wel een beetje, dat altijd maar doordoen. Maar ik heb wel manieren gevonden om me te uiten, door teksten en muziek te schrijven. Mijn mama heeft me wel verteld dat het haar pijn deed. Mijn broer begon zich in die periode ook van ons af te zetten om te tonen: ‘Hé, ik ben er ook nog hè’. Die eiste ook zijn aandacht op.”

“Nu heb ik het gevoel dat het achter mij ligt, dat ik een manier gevonden heb om met die pieken en die dalen om te gaan”, zegt Mathias. “De pieken en dalen duren minder lang. Ik schommel wat vaker op één dag, terwijl een fase van mijn bipolariteit vroeger een week of langer kon duren. Ik ben heel dankbaar dat ik de manier gevonden heb die werkt voor mij: er creatief mee omgaan, en tegenwoordig ook meer sporten. Vaak is dat maar een uurtje, maar daarna voel ik me goed.”

Niet alleen

Dat was vroeger wel anders. “Als puber was ik naïef en vatbaar voor van alles en nog wat. Ik had experimenteerdrang en zocht mijn heil in middelen. Natuurlijk een slechte combinatie met bipolariteit. In mijn opname en tijdens de tournee heb ik gemerkt hoeveel mensen er zijn die met dezelfde dingen worstelen als ik. Ik schaamde me, praatte er niet over, omdat ik echt dacht dat ik alleen was.”

Tijdens de tournee in psychiatrische voorzieningen werden ze bij het binnenkomen vaak onthaald door de patiënten. “Op een bepaald moment zag ik een oud-leerkracht en nog een vroegere kennis van me zitten. Ik had geen idee dat zij met gelijkaardige zaken als ik worstelden. Mensen die je dus kruist in het dagelijkse leven, waar je niets aan ziet, kunnen dus ook met psychische problemen kampen. Je kan dus met hetzelfde te kampen hebben en er toch niet over praten. Als we allemaal een gebroken been hadden, hadden we daar zeker wél een praatje over aangeknoopt hebben.”

Verleidingen van de stad

We spreken Mathias wanneer hij pas verhuisd is, naar het platteland in de Brusselse rand. “Ik kan niet meer in een stad wonen, daar zijn te veel verleidingen voor mij. Ik ben heel bewust op het platteland komen wonen. Want in de psychiatrie leerde ik dat je traject niet stopt als je daar buitenkomt. Dat was confronterend voor mij. Ik dacht dat ik er vanaf was, maar het begon nog maar pas. Je moet leren om de hele tijd tegen alles nee te zeggen. Ik heb gebroken met mijn vriendengroep van toen. Dat moest ik doen, of het kwam niet goed. Mijn cirkel is nu klein, maar met die mensen blijf ik op het rechte pad. Het is moeilijk om bewust vriendschappen uit te kiezen. Soms heb je het gevoel dat het goed klikt, maar moet je toch zeggen: nee, met jou gaat het niet lukken.”

“Gelukkig waren het maar een paar jaar van mijn leven die zo heftig waren. Ik heb er wel veel uit geleerd, dus ergens ben ik er ook wel dankbaar voor. Ik kan nu van mezelf zeggen dat ik echt sterk ben. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen zo sterk kan zijn, ook al is het niet gemakkelijk. Vooral consequent zijn is niet makkelijk, zeker met het stoppen van een verslaving. Het is zoals met sporten: in het begin ben je altijd gemotiveerd. Met bipolariteit is het natuurlijk nog iets anders. Ik herken de signalen nu beter, en de pieken en dalen zijn minder ‘zot’. Het was de combinatie met de rest die er een gekke cocktail van maakte. Als ik de verslaving de baas kan blijven, kom ik er wel.”

Aangeleerde voelsprieten

Herval is natuurlijk nooit uitgesloten. “Mensen zien het niet aan mij,” zegt Mathias, “maar ik zoek manieren om er niet aan te denken. Dagelijks. Ik probeer nu ook te stoppen met roken. In mijn ogen een kleine verslaving, maar ik herken het mechanisme: het is precies hetzelfde. Sommigen zeggen dat dat moeilijker is, omdat het sociaal aanvaard is. Maar harddrugs waren vroeger in mijn kringen ook sociaal aanvaard. Ik kan met één blik zeggen of iemand verslaafd is, iets genomen heeft of drugs nodig heeft. Die voelsprieten heb ik ontwikkeld. Ik blijf liever weg uit omgevingen waar ik zo’n mensen tegenkom. Ik vind alles met alcohol ook veel te lekker, dus ik probeer daar zoveel mogelijk af te blijven. Ik sport nu: ik train zelfs voor een halve Iron Man!”

Hecht vriendengroepje

De tournee van Te Gek!? bracht hem terug naar de tijd waarin het niet zo goed met hem ging. “Ik dacht dat ik die periode afgesloten had, maar toen die doos weer geopend werd, zag ik dat er toch nog wat opruimwerk lag. Ik ben toen ook bewust met mijn omgeving gaan praten, dat had ik vroeger nooit gedaan. Nadat ik in het VRT-programma Het Huis zat hebben veel vrienden me erover gecontacteerd, die er toch nog iets over kwijt wilden. We hebben er toen nooit heel intens over gepraat, en nu kon het plots wel. Ik kreeg veel begrip, dat was fijn. Ik ben blij dat ik zo’n hechte vriendengroep heb.”

Manu, Mathias’ compagnon de route met wie hij de tournee deed, heeft ook een psychiatrische patiënt in de familie. “Dat zorgde voor een fijne wisselwerking tussen ons”, zegt Mathias. “Ik als patiënt, hij met zijn ervaring uit de ‘omgeving’. Soms speelden we op tournee twee shows per dag, tot 30 shows op een maand. Dat drukte wel elke keer opnieuw op dezelfde oude wonde bij mij. Maar op een of andere manier heeft me dat goed gedaan. Het voelde elke keer minder erg aan. Misschien was het een ontstoken wond die nu nog eens goed ontsmet moest worden, en die nu eindelijk goed kan genezen.”

Mathias maakt ook deel uit van de Brothers of Solidarity: een vriendengroep die uitgroeide tot een vzw die wekelijks een voedselbedeling organiseert bij de daklozen in Brussel, mensen helpt hun papieren en administratie in orde te krijgen, en voedselpakketten aan huis brengt. “We merken dat de armoedeproblematiek erger en erger wordt, het geeft niet veel hoop”, zegt Mathias. “We zijn ook gaan helpen in Trooz en Chaudfontaine waar huizen overstroomd werden. Veel van onze vrijwilligers gaan elke zondag helpen, en vaak in de week ook nog. Zowel in de hoofdstad als elders zien we de armoede stijgen. We kunnen elke zondag ongeveer 150 maaltijden uitdelen, maar dat is altijd te weinig. Elke week moeten we zeggen: sorry, het is op, we hebben niets meer. We doen dit ondertussen al vijf of zes jaar, en we merken dat dit voor mensen wel een lichtpuntje in de week is. Dat helpt om het vol te houden.”

Vechten tegen alles

“Mensen zeggen wel eens: ja maar, iedereen heeft toch iets, iedereen heeft wel eens een slechte dag. Maar niet zoals mijn dagen slecht waren, geloof me”, benadrukt Mathias. “Soms had ik het gevoel dat mensen mijn problemen niet serieus namen. Als ze me toen een vrijkaart naar euthanasie hadden gegeven, dan had ik er geen seconde over getwijfeld, ik zou er meteen voor gegaan zijn. Ik moest van ’s morgens tot ’s avonds en ’s nacht vechten tegen alles. Soms gaat het even beter, en dan val je weer in die put. Op de duur voel je je voor iedereen een last, je schaamt je, je sluit je op en komt in een isolement terecht. Het was een vicieuze cirkel.”

De kleine dingen

“Maar achteraf gezien ben ik blij met mijn traject, en ben ik blij dat ik er nog ben”, vertelt hij opgelucht. “Je leert genieten van kleine dingen. Dat is zo belangrijk. Gewoon ’s morgens het raam openen en de frisse lucht inademen, de zon die schijnt, mijn vriendin die me vraagt hoe mijn dag was, mijn zoontje dat in de tuin speelt. Vroeger zag ik die dingen niet, mijn emoties waren afgevlakt en ik was te veel met mezelf bezig. Alleen maar aan het denken hoe ik aan drugs kon geraken en hoe ik de dag zou doorkomen. Je leven draait alleen maar daar om. Nu heb ik geen grote zotte dingen nodig om me goed te voelen. Ik zoek de kicks niet meer op. Tenzij misschien op een gezondere manier, zoals nu die halve Iron Man meedoen.  Ik heb geen perfect traject afgelegd. Maar ik denk dat dat ook niet moet. Het is de toekomst die telt nu.”

>> Te Gek!? gaat binnenkort opnieuw touren met Het komt voor in de beste families. Kijk voor data en locaties op tegek.be