‘Ook wie opgroeit in een voorziening heeft een toekomst’

Samantha Geraerts groeide op in een jeugdhulpvoorziening. Ze getuigt regelmatig voor Cachet over hoe ‘de grote stap’ voor haar verliep. Om jongeren uit de jeugdhulp tips te geven en om begeleiders en hulpverleners te wijzen op de noden van jongeren. “Toen ik vijf jaar geleden alleen ging wonen was dat moeilijk”, vertelt Samantha. “Ik ging studeren, maar ik was niet voorbereid op een leven als zelfstandig student. Ik had altijd in een groep geleefd en plots moest ik alles alleen doen. Daarbij had ik totaal geen idee waar ik recht op had. Het weinige spaargeld dat ik had, ging naar tweedehands meubels, omdat ik niet wist dat ik een installatiepremie kon krijgen. En ik vond het eng, want ik hoorde weinig positieve verhalen over jongeren zoals ik die alleen gingen wonen.”

Mechelen, voorbeeldstad

Cachet erkent de problemen waar jongeren als Samantha op botsen. Al sinds het ontstaan van de vzw tien jaar geleden worden jongeren beter voorbereid op ‘de grote stap’ met ontmoetingsavonden, kampen en workshops. “Vanuit de ervaringen van jongeren maakten we een brochure voor jongeren die op het punt staan om hun eigen weg te gaan. We hebben ook aanbevelingen voor hulpverleners en beleidsmakers gebundeld”, zegt Kris Clijsters, coördinator van Cachet. “Die publicaties vonden in 2013 hun weg naar het kabinet van gewezen minister Jo Vandeurzen. We werden gevraagd om een uitgebreider project op te zetten rond de overgang van jeugdhulp naar volwassenheid. In Mechelen gingen we met jongeren, begeleiders en hulpverleners op zoek naar hoe de overgang van het leven in een voorziening naar zelfstandig wonen beter kon. Onze bevindingen werden gebundeld in het boek Sur ma route.”

“Daarnaast brachten we in Mechelen het Sociaal Huis, het OCMW en De Aanzet met elkaar in contact en er ontstond een intensieve samenwerking. Die partners gingen met alle aanbevelingen aan de slag en integreerden die in hun werking. Zo kent het OCMW jongeren uit de jeugdhulp nu bijvoorbeeld een leefloon alleenstaande toe, ook al wonen ze samen met vrienden. Daarnaast wordt er op vraag van de jongere afgezien van een inkomensonderzoek van de ouders bij de toekenning van een leefloon. Want vaak is de relatie met hun ouders zo vertroebeld dat jongeren liever van een leefloon afzien”, legt Kris uit. “En omdat het voor jongeren uit de jeugdhulp niet evident is om huisvesting te vinden, renoveerde het Sociaal Huis ook twee woningen in het centrum van Mechelen. Het zijn kleinschalige cohousing-wooneenheden voor jongeren die uitstromen uit De Aanzet.”

Ronde van Vlaanderen

Cachet won met het Mechelse samenwerkingsverband de federale prijs voor armoedebestrijding in 2016 en de vzw startte met een ‘Ronde van Vlaanderen’, samen met het Sociaal Huis Mechelen en met De Aanzet, om ook andere steden en gemeenten te inspireren. Kortrijk volgde het Mechelse voorbeeld, en ook Oostende was enthousiast. “We slaagden erin om heel wat lokale besturen wakker te schudden. Maar eerlijk gezegd hadden we meer van onze ‘Ronde van Vlaanderen’ verwacht. We trokken naar elke centrumstad, maar het aantal OCMW’s dat het Mechelse model kopieerde, bleef denk ik beperkt”, zegt Kris.

Hoe dat komt? “Omdat de OCMW-wetgeving veel ruimte laat voor interpretatie van lokale besturen bij de toekenning van een installatiepremie of een leefloon”, meent Samantha. Kris knikt. “Daarnaast heeft het succes van Mechelen voor een stuk ook te maken met het engagement van een aantal individuen die ons echt wilden helpen. Wij brachten alle partners samen en investeerden zelf veel in die samenwerking. Maar om dat ook op andere locaties te doen, daar heeft Cachet de middelen niet voor.”

Wegen op het beleid

Toch kan niet worden ontkend dat Cachet op een aantal locaties blijvende verandering teweegbracht. De vzw woog ook op het beleid. Sur ma Route was een van de bronnen van het Vlaams actieplan jongvolwassenen. Helpen politieke connecties om dingen te veranderen? “Dat kan helpen, maar je hebt toch vooral sterke inhoud nodig”, zegt Kris. “De verhalen van onze jongeren waren een wake-upcall. Door hun ervaring te delen, werd voor iedereen duidelijk dat er iets moest veranderen.”

Samantha beaamt. En met haar kwam het goed. “Ik heb nu een vaste job, een relatie en ik woon op mezelf met mijn twee katten. Een verleden in de jeugdhulp wil niet zeggen dat je iets hebt misdaan en dat het slecht met je afloopt. Het is belangrijk dat dit ook eens wordt verteld.”