Vlaanderen zet in 2019 nog sterker in op kinderen, jongeren en jongvolwassenen in de jeugdhulp

De ondersteuning en hulpverlening aan kinderen en jongeren laat zich in Vlaanderen niet meer beperken tot één sector. De inspanningen voor de jeugdhulp passen in een integraal, intersectoraal perspectief. Concreet betekent dat in de diverse sectoren van de integrale jeugdhulp, met name Jongerenwelzijn, de geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren, personen met een handicap, het algemeen welzijnswerk en Kind en Gezin het aanbod voor kinderen, jongeren en jongvolwassen wordt versterkt en uitgebreid. 

De diverse investeringen moeten in de toekomst nog beter in een integrale aanpak samenvloeien. De aanzet is gegeven om de jeugdhulp onder één agentschap onder te brengen.
“We leggen in de jeugdhulp nu de nadruk op: meer vroegtijdige aanpak van zorgvragen, het versterken van de geestelijke gezondheid bij kinderen en jongeren, investeren in zorgcontinuïteit van jongvolwassenen met een beperking en de verdere uitbreiding en versterking van de capaciteit. We trekken 55 miljoen euro uit voor deze versterkingen van onze voorzieningen en bijkomende capaciteit. We voorzien in 2019 ook in bijkomende investeringssubsidies specifiek voor de jeugdhulp: we verwijzen naar de oproep om voorstellen te honoreren van voorzieningen die hun infrastructuur aanpassen om agressie te voorkomen. Hiervoor is 20 miljoen euro voorzien. Verder is er ook ruimte voor een groeipad voor jeugdhulpvoorzieningen die een volledige nieuwbouw of ingrijpende verbouwing willen realiseren ten belope van 50 miljoen euro”, zo legt de minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin uit.   
Gezinnen, kinderen en jongeren zo vroeg mogelijk ondersteunen
Er wordt geïnvesteerd in een zeer nabij aanbod aan opvoedingsondersteuning, laagdrempelige hulp en ondersteuning bij vragen over geestelijke gezondheid. De belofte wordt waargemaakt om in elke gemeente in Vlaanderen een Huis van het Kind  te voorzien. Daarnaast wordt ook geïnvesteerd in o.a. laagdrempelige opvoedingsondersteuning en online ondersteuning en hulpverlening. Goed voor een totaal van 2 miljoen euro.
Geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren
50% van de psychische problemen van volwassenen ontstaat voor het 14de levensjaar, 75% voor hun 25ste levensjaar. Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij kinderen en jongeren staat dan ook centraal in het Vlaamse geestelijke gezondheidsbeleid. Het taboe over geestelijke gezondheid moet verder worden aangepakt door o.a. een vervolg te geven aan de succesvolle campagne ‘Leef zonder filter’. Er wordt verder ingezet op het promoten van preventieve initiatieven voor geestelijke gezondheid, zoals bv. de ontwikkeling van een serious game.
Het programma ‘vroegdetectie en -interventie naar kinderen, jongeren en jongvolwassenen’ (0 tot 23 jaar) die de eerste tekenen vertonen van een mogelijke psychische of psychiatrische problematiek zal in 2019 over Vlaanderen uitgerold worden. In het kader van ‘1 gezin = 1 plan” zullen aansluitend meer dan twintig eerstelijnspsychologen voor kinderen en jongeren aan de slag gaan. 
De zorg door werkzame praktijken voor kinderen en jongeren met complexe zorgvragen en een psychische problematiek zullen versterkt worden en veralgemeend mogelijk gemaakt. Zo wordt in het residentiële aanbod van de jeugdhulpvoorzieningen voor 1 miljoen euro bijkomend geïnvesteerd zoals in outreach vanuit de gespecialiseerde geestelijke gezondheid. 
Door het sociaal akkoord (VIA5) zal 2,4 miljoen euro geïnvesteerd worden in de ambulante revalidatie van kinderen en jongeren met een psychische problematiek. Hiermee wordt ingezet op de aansluiting van de Centra Ambulante Revalidatie op de Centra Geestelijke Gezondheidzorg. In Vlaanderen zullen ziekenhuizen – door reconversie binnen het federale budget – meer dan 140 bijkomende plaatsen creëren in de kinderpsychiatrische daghospitalisatie. Beide uitbreidingen betekenen een belangrijke toename van de capaciteit in de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg aan kinderen en jongeren. 
De noodzakelijke infrastructuurwerken voor de realisatie van de voorziene daghospitalisatie worden vanuit het VIPA voorzien. Deze VIPA-investering maakt deel uit van een grootschalig bijkomend budget van 5 miljoen euro per jaar voor de renovatie van de infrastructuur en de gebouwen van de Vlaamse residentiële kinder- en jeugdpsychiatrie (400-tal plaatsen). Er zijn tevens middelen voorzien voor infrastructuuraanpassingen om de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen af te bouwen door bv. de inrichting van prikkelarme ruimtes, zowel in de kinder- en jeugdpsychiatrie als in de brede jeugdhulp. 
Naast infrastructuuraanpassingen trekt Vlaanderen ook 1 miljoen euro uit voor de overdracht en inbedding van innovatieve methodieken om agressie en gedragsproblemen te voorkomen. 
Snelle ondersteuning voor meer gezinnen
“Wil Vlaanderen ingaan op de huidige tendensen – een stijgend gebruik van zeer nabije ondersteuning, het afdammen van de crisisnetwerken en het ondersteunen van gezinnen in wachtperiodes – dan moet het investeren in een snelle, preventieve en lokaal voldoende nabije jeugdhulp. We vertrekken hierbij van ‘1 gezin = 1 plan’ waarbij iedereen die betrokken is op een gezin, kinderen en jongeren ook mee instaat voor de continuïteit van de jeugdhulp. Hiervoor investeren we in een vernieuwende aanpak met extra ondersteuning en opvang", aldus de minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. 
Gezinnen, kinderen en jongeren moeten zo laagdrempelig mogelijk met hun vragen over geestelijke gezondheid bij de hulpverlening terecht kunnen. De jeugdhulp zal verder evolueren naar vroegtijdig en ondersteunend (i.p.v. laat en te curatief). Voor de uitvoering van ‘1 gezin = 1 plan’ wordt in 2019 de investering met 8 miljoen euro extra opgetrokken naar een totaal van 15 miljoen euro in 15 regio’s in Vlaanderen. Daarmee kunnen minstens 3.000 extra gezinnen, kinderen en jongeren meer worden ondersteund. 
Onmiddellijke begeleiding en opvang jonge kinderen 
Op kruissnelheid wordt 3 miljoen euro geïnvesteerd in de zorggarantie voor jonge kinderen om te voorkomen dat de jongste kinderen niet meer thuis kunnen blijven. 
Verdere groei van pleegzorg
De investeringen in de groei van pleegzorg worden bestendigd: het budget groeit recurrent met 7,4 miljoen euro aan.
Kinderen en jongeren met een beperking
Ook voor kinderen en jongeren met een beperking wordt de weg ingeslagen naar een meer vraaggestuurde zorg. Er wordt geïnvesteerd in extra flexibele rechtstreeks toegankelijke hulp om de gezinnen met kinderen en jongeren die voor inclusie kiezen te ondersteunen in bijvoorbeeld de kinderopvang. Ook wordt het aantal bijkomende persoonlijke assistentiebudgetten (PAB) opnieuw opgetrokken met minstens 200. Daarnaast worden de opvangplaatsen voor kinderen en jongeren met ernstige gedrags- en emotionele stoornissen (GES+) verder versterkt. De initiatiefnemers met dergelijk aanbod worden ook beter uitgerust met bijkomend personeel, namelijk 15,75 voltijdse equivalenten. 
Opgroeien in een complexe wereld stelt nieuwe uitdagingen aan de jeugdhulp
Een complexe wereld zorgt voor nieuwe uitdagingen: ook de intensieve vormen van jeugdhulp moeten versterkt worden en aan een veranderende maatschappij aangepast. Daarom wordt op korte termijn het aanbod aan extra opvang in crisissituaties opgetrokken met een bijkomende injectie van 2,3 miljoen euro voor 20 extra residentiële plaatsen en 70 extra begeleidingen crisishulp aan huis. 
Jo Vandeurzen: “Dat we in een snel evoluerende maatschappij ook met nieuwe problematieken geconfronteerd worden, tonen ons de inspanningen om tot een kwaliteitsvol aanbod voor slachtoffers van tienerpooiers te komen. In 2019 gaan we aan de slag met een herwerkt actieplan. We zetten hierbij versterkt in op een hulpprogramma voor deze meisjes, waarbij in het aanbod in Vlaanderen adequater op elkaar wordt ingespeeld en beter wordt afgestemd.”
Verblijf in de jeugdhulp versterken en naar een nieuw model van residentiële jeugdhulp
De Vlaamse overheid geeft gevolg aan de druk op de residentiële jeugdhulp. Naast het versterken van de personeelskaders met 130 voltijdse equivalenten voor kinderen en jongeren met een beperking en 50 voltijdse equivalenten voor de voorzieningen van Jongerenwelzijn wordt samen met het werkveld ook het verblijf in de jeugdhulp herdacht. Leefgroepen zullen evolueren naar ‘meer gedifferentieerd’, ‘kleiner’ en ‘gericht op samenwerking’ op basis van een meer eenduidige intersectorale financiering. 
Agressie aanpakken
Ook voor de aanpak van de groeiende problematiek van agressie wordt in 2019 extra ruimte voorzien. Hiervoor wordt bijkomend 20 miljoen euro in aangepaste infrastructuur geïnvesteerd. 
De jeugdhulp stopt niet meer op 18 jaar
Een belangrijke evolutie is het groeiend aantal jongvolwassenen dat op jeugdhulp een beroep doet. Deze onmiskenbaar positieve evolutie, daagt de jeugdhulp ook uit. Ze betekent een bijkomende druk op het aanbod en benadrukt de nood om te innoveren. Daarom komen er 80 extra innovatieve woonvormen bij, bovenop de 87 al in 2018 gerealiseerde bijkomende plaatsen. Dit zorgt voor uitstroom uit en doorstroom in de residentiële capaciteit, wat op korte termijn capaciteit vrijmaakt in de residentiële jeugdhulp. Ook in de centra algemeen welzijnswerk gaat verhoogde aandacht naar de groep instellingverlaters.
Voor jongvolwassenen met een beperking ouder dan 21 jaar, die nog ondersteuning krijgen vanuit het aanbod van minderjarigen wordt intensiever op zorgcontinuïteit ingezet. Hun ondersteuning wordt omgezet in een persoonsvolgend budget zodat zij die ondersteuning ook als volwassene gegarandeerd krijgen. Op die manier komt er in het aanbod minderjarigen ruimte vrij voor intensieve  zorgvragen van kinderen en jongeren met een beperking. 
Een vernieuwde aanpak van jeugddelinquentie 
2019 wordt ook het jaar waarin een vernieuwde aanpak inzake jeugddelinquentie wordt uitgerold. Hiervoor is volgend jaar 2,85 miljoen euro extra voorzien voor werkzame ambulante alternatieven, voor de verdere groei van de herstelgerichte en constructieve aanpak (i.c. leer- en werkprojecten) en voor nieuwe initiatieven die intensief met de jongere aan de slag gaan zoals Youth at Risk. De infrastructuurwerken in de gemeenschapsinstellingen worden verdergezet en er wordt werk gemaakt van een gedeelde pedagogische aanpak.