Smartphones aan, de film begint

Bij audiodescriptie beschrijft een commentaarstem alle relevante zaken die in beeld komen, zodat ook mensen met een visuele handicap het verhaal perfect kunnen volgen. Sinds 2012 zendt de VRT Vlaamse fictie met audiodescriptie uit. Dat gebeurt via een apart kanaal. (http://www.vrt.be/aanbod-voor-slechtzienden )

Woordvoerster Ria De Coopman van Zicht op Cultuur – Slechtzienden en Blinden Platform Vlaanderen vzw kijkt al langer naar programma’s met audiodescriptie en vindt het fantastisch dat de VRT haar fictie op deze manier aanbiedt, maar tegelijkertijd zocht ze al een tijd naar alternatieven voor inclusieve filmbeleving. “Het leuke aan een avondje film is dat het vooral een uitje is. Mensen plannen het op voorhand, nodigen vrienden uit om mee te gaan en maken er een ontspannende avond van. Ook deze ervaring wordt nu mogelijk voor mensen met een visuele beperking. Eerder waren Vlaamse films ook al met audiodescriptie op dvd te krijgen, maar dan moeten huisgenoten er ook zin in hebben én dan is het natuurlijk geen uitstapje meer. Toch blijven toegankelijke televisie en dvd’s ongetwijfeld een oplossing voor heel wat (meestal ietwat oudere) blinde en slechtziende kijkers. Voor hen is de praktische en technologische*drempel ook nu nog groot. ZOC-SBPV zet zich samen met de Vereniging van Blinden en Slechtzienden vzw in om voor die groep mensen kansen te creëren om die kloof gedicht te krijgen. Meer dan 65 procent van de blinde en slechtziende mensen zijn ouder dan 65 jaar.”

Film voor iedereen

Ria De Coopman: “Het opzet van onze sociaal-culturele beweging is een zo volwaardig mogelijke participatie van blinde en slechtziende mensen in de samenleving bereiken. Het toegankelijk maken van cultuur, het inclusief kunnen beleven van cultuur, is een bijzonder aspect hiervan. Film voor iedereen dankzij de app is een prima model van hoe samenleven samnebeleven wordt.

De gratis app detecteert het geluid van de film en start waar nodig de audiodescriptie via de hoofdtelefoon van de gebruiker. Die kan zo de film volgen zonder de andere aanwezigen te storen. Mijn man bijvoorbeeld vindt dat wanneer hij tv kijkt met audiodescriptie, teveel info krijgt. Het werkt voor hem vervelend en verwarrend. Met deze app worden andere mensen dus niet gestoord. Ieder beleeft de film op zijn manier. Je hoeft enkel vooraf de app en de audiodescriptie van de film in kwestie te downloaden en te zorgen dat je smartphone of tablet genoeg is opgeladen. Het grote voordeel is dat de filmbeleving helemaal inclusief kan in elke Vlaamse filmzaal.”

Het Vlaams Audiovisueel Fonds verplicht het systeem voor alle Vlaamse films waarvoor het de voornaamste publieke financier is. Dat gaat om zo’n 12 films per jaar. Daarnaast wordt ook de ondertiteling verplicht toegevoegd om dove mensen tegemoet te komen. Het extra budget is 150 000 euro, goed voor 5000 euro extra subsidies per film. Ria De Coopman: “Dat extra budget is zeker een noodzaak. Audiodescriptie vraagt een scenario op maat. De moeilijkheid ligt erin te bepalen wat noodzakelijke info is. Te veel details werken irriterend en kunnen je afleiden van het verhaal. De vaak beperkte tijdsruimte tussen de dialogen en relevante geluiden dwingt tot de juiste keuze in wat er aan de blinde kijker wordt verteld. De audiodescripteur waakt er over dat de kijker met visuele handicap de fim aan de hand van zijn beschrijving op een prima manier kan beleven. Het is dus goed mogelijk dat blinde kijkers niet weten hoe het hoofdpersonage er uitziet, hoe hij gekleed is, als dat niet van belang is om het verhaal te kunnen volgen.”

De vertelstem is liefst warm, maar neutraal. Er mag niet teveel emotie in doorschijnen en moet vooral informatief zijn. Ria De Coopman: “We bekijken de mogelijkheden om ook buitenlandse films op deze manier aan te bieden. Daarom vragen we blinden en slechtzienden ook naar hun ervaringen en wensen. We willen onder andere graag weten of ze vaker naar de film zouden gaan, mochten er meer films met audiodescriptie aangeboden worden.”

Volgens het Gelijkekansencentrum leven er in ons land 150.000 mensen met een visuele beperking en 800.000 doven en slechthorenden. Ook een bredere doelgroep zoals ouderen kan baat hebben bij deze evolutie.

De app is gratis te downloaden via: http://earcatch.nl/

Meer info over inclusieve cultuurbeleving www.zichtopcultuur.be