"Je bent de som van de mensen die je ontmoet"

Ish liet in verschillende interviews al verstaan geen rolmodel te willen zijn. Maar dat houdt veel jongeren – en minder jonge fans – niet tegen om naar hem op te kijken. “Ik wil niet het etiket van rolmodel opgeplakt krijgen. Maar als ik het vanzelf ben: des te beter. Vlaanderen deelt mensen te vaak op in hokjes. Daar hou ik niet van. Ik doe gewoon mijn ding, zonder die titel op m’n hoofd. Ik wil geen muren rond me, ik heb al last van de bodem onder mijn voeten.” Wat hij doet is inderdaad niet in één hokje te stoppen: dansen, televisie maken, en ondertussen ligt zijn derde boek al in de winkel. “Ik zoek de balans tussen wat ik graag doe en wat ik moet doen”, vertelt hij.

“Vroeger deed ik alleen wat ik graag deed, maar hoe ouder ik word, hoe meer ik besef dat er ook bepaalde dingen zijn die ik moet doen. Er is meer dan wat je betekent in je eigen wereldje en je eigen dromen. Je moet ook een taak opnemen voor anderen, op het terrein. Ik zou echt nog eens iets willen doen waarbij ik verandering zie. Iets wat ik gestart heb, of waar ik mee aan getrokken heb, dat blijft als ik er niet meer ben, iets wat me nauw aan het hart ligt. Waarschijnlijk zal dat iets met kinderen en jongeren zijn. Zij zijn belangrijk in onze maatschappij: in hen zie ik de verandering. Die verandering begint bij jezelf, dan in je huis, je straat, je wijk, je stad. Niet dat ik de wereld ga veranderen, maar je kan alvast bij jezelf beginnen.” Ish is heel actief op sociale media, waar hij zijn gedachten deelt met de hasthag #ishquotes. Die quotes zijn voor hem een oefening om lange gesprekken gebald weer te geven in een begrijpbare taal. “Vanuit mijn positie probeer ik boodschappen op verschillende manieren door te geven, boodschappen die ik zelf heb meegekregen van anderen. Je bent de som van de mensen die je ontmoet. De info die jij krijgt van de generaties voor jou bestudeer je, je kijkt wat klopt en wat niet, je vernieuwt, en dan geef je de info door op je eigen manier. Dat zijn geen absolute waarheden, maar je eigen levenservaring.”

"Ik wil geen muren rond me."

Toen Te Gek!? hem contacteerde met de melding dat ze met hem wilden samenwerken om een novelle uit te brengen, was hij net aan het overwegen een filmscenario te schrijven. “Ik zag het als een win-win, ik kon een verhaal voor mensen schrijven, en tegelijk het doel van Te Gek!? steunen. Het verhaal waar ik mee bezig was maakte hen meteen enthousiast omdat het heel wat raakvlakken vertoonde met de thema’s van Te Gek!?. Als je iemand verliest die je niet kan verliezen gaat over mensen die praten, over dialogeren. Mijn bedoeling is dat mensen het in één ruk uitlezen en ik hoor dat dat bij de meesten ook lukt. Veel mensen lezen het boek in ongeveer twee uur uit, wat het een beetje een filmervaring geeft. Het verhaal is deels uit mijn fantasie ontsproten, maar is ook gebaseerd op mijn ervaring dat je in gesprekken met mensen vaak antwoorden krijgt op vragen waarop je zelf geen antwoord kan vinden. En je krijgt zelfs soms antwoorden op vragen waarvan je niet wist dat je ze jezelf stelde. Dat is interessant. Je weet pas dat die vraag in je onderbewuste zat als je het antwoord hoort.”

Het boek heeft geen klassiek happy end. Al ziet Ish dat anders. “Voor mij is het happy end wat de lezer doet met de inzichten die hij opdoet uit een boek. De personages zijn fictief, maar de lezer is echt. Als jij leest over iemands verdriet over het feit dat hij of zij zijn ouders al lang niet meer zag, en dat zet je aan om je ouders een goede knuffel te geven, dan is dat het happy end. Je hebt iets gedaan wat je anders niet gedaan zou hebben. Met een happy end in het boek zou er misschien geen happy end bij de lezer zijn. Mijn verhalen beginnen bij mij, gaan door de personages en eindigen bij de lezer. Ik ben altijd benieuwd wat de lezer er mee doet.”

Voor Terug naar Eigen Land trok hij op vraag van Martin Heylen met een aantal andere bekende Vlamingen naar Afrika, om de route van de vluchtelingen naar Europa te volgen. “Die reis heeft een grote indruk op mij nagelaten. Ik vond het heel zwaar. Tijdens de reis niet, maar daarna wel, nu nog. Op het moment zelf zijn er te veel prikkels die je niet kan verwerken. Je hebt ook afstand nodig om het te kunnen verwerken. Bij terugkomst was ik meteen met andere projecten bezig. Ik merkte wel dat ik niet meer dezelfde mens was als voor die reis. Alles wat ik nu doe lijkt zeer onbelangrijk. Ik denk dat ik nog onvoldoende tijd heb gehad om alles te verwerken.”

Door de vele nieuwsbeelden had Ish al een idee van de hel die de vluchtelingen door moeten, maar het ervaren is andere koek. “Ik heb er een zware klap door gekregen. Mensen doen dit andere mensen aan. Journaals hebben het over het leger en terroristen, maar we vergeten soms dat dat ook mensen zijn. Tijdens de reis verkenden we een wereldproblematiek, maar tegelijk ook Vlaanderen, door de mensen met wie ik die reis maakte. Je hoort de mening van een groot stuk van Vlaanderen als je met die reisgenoten aan tafel zit. Dat was heel intens en moeilijk. Ik praat graag, maar voer geen oppositie. Ik hou niet van debatten, wel van praten. In een gesprek is er ruimte om het oneens te zijn, maar ook om het eens te zijn als je merkt dat je eerst fout zat.”

Bij terugkeer uit Afrika startte hij vrijwel meteen met de opnames van Alors on Danse. “Noem het geen dansprogramma, want het is veel meer dan dat. Het dansproces brengt veel meer naar boven dan enkel het dansen zelf. Het dansen is maar een dekmantel voor wat er onder de oppervlakte gebeurt: hoe gaan mensen met een laag zelfvertrouwen door dit proces? Wat doet het dansen met mensen die al twintig jaar lang bandwerk doen? Welke invloed heeft het op je zelfbeeld? Dat komt plots naar boven omdat ze uit hun comfortzone moeten komen en uitgedaagd worden. Veel deelnemers startten met het gevoel dat ze helemaal niet konden dansen, en opeens lukt het wel: een gevoel van overwinning. Ik breng coaches aan naargelang wat ik denk dat ze nodig hebben. Hier en daar zitten er ook levenslessen in het programma. Over moeilijkheden die iedereen meemaakt, maar waar niemand over praat. Maar je moet je moeilijkheden een stem geven. Dan wordt moeilijk soms makkelijk.”

Op de vraag of hij een optimist of een pessimist is, kan hij geen eenduidig antwoord geven. “Ik ben af en toe pessimist, maar altijd een optimist. Omdat ik daarvoor kies, niet van nature. Het is nodig denk ik, maar het is uitputtend. Als je je omgeving voor jou laat beslissen of je optimist of pessimist bent, dan zijn er veel mensen die hun leven lang pessimist moeten zijn. Je moet zelf keuzes maken. Soms kan je zo het zaadje van verandering zijn dat je in iemand plant. Een compliment geven, dankjewel zeggen… Als iemand dat oprecht doet, inspireert hij iemand om iets goed te doen voor een ander. Als we denken in termen van verandering, denken we altijd aan grootse dingen, maar het hoeft niet altijd groots te zijn om een verandering in gang te zetten…”