Groen en gelukkig

"Als klein meisje zei ik het al luidop”, vertelt zorgboerin Stephanie Van Hove van zorgboerderij Trezemieke. “Ik trouw later met een boer!” Haar ouders waren niet meteen enthousiast, zij wisten dat de landbouw hard werken is om niet altijd veel te verdienen. “Ik had al een paard en een pony. Toen kwam ik mijn man Tuur tegen, en die had twee koeien. Ik was verkocht, zowel aan Tuur als aan de koeien. We zijn beiden niet opgegroeid op een boerderij, maar wel gebeten door de microbe.”

Stephanie had op dat moment een fijne job. Ze was busbegeleidster voor een school voor jongeren met autisme. “Op de bus hing er altijd een fijne sfeer. De jongeren en ik wisten wat we aan mekaar hadden. Voor ik daar begon, zeiden ze dat ik de moeilijkste groep van de school onder mijn hoede kreeg. Maar blijkbaar was mijn aanpak van in het begin juist. Toen we besloten een boerderij te kopen, heb ik bij mijn vertrek toch een traantje gelaten.”

Bij de aankoop van de boerderij hadden Stephanie en Tuur nog geen concrete toekomstplannen. Maar na de beslissing om een nieuwe stal te bouwen, waren ze verplicht landbouwactiviteiten uit te voeren. Een keuze drong zich op. “We hebben melkkoeien overwogen, maar daar verdien je amper nog je boterham mee en het is administratief erg omslachtig”, vertelt Tuur. Stephanie had een idee. “Omdat ik al heel graag werkte met jongeren met een beperking, kozen we ervoor om een zorgboerderij te beginnen. Ik kan de hele dag tussen mijn dieren werken én met de gasten bezig zijn. Eigenlijk heb ik van mijn hobby mijn beroep gemaakt. Daarnaast baten we ook nog een kleine hoevewinkel uit.”

Op zorgboerderij Trezemieke – genoemd naar de twee geiten van de boerderij – lopen heel wat verschillende dieren rond. Naast de geiten vind je er ook paarden, pony’s, koeien, ezels, hangbuikzwijntjes, kippen en een hond. “Zo vindt elk van onze gasten wel een dier waarmee het klikt”, zegt Stephanie.

Helemaal zen

Op de boerderij komen jongeren met een mentale beperking of met problemen op school één of twee dagen per week meedraaien. Je ziet ze zo heropleven. Maar waarom werkt dit zo goed? “Als ik een slechte dag heb, zet ik me even tussen mijn dieren en ik ben helemaal weer zen. Voor onze gasten werkt het ook zo”, legt Stephanie uit. “We krijgen weleens de opmerking dat het voor ons wel makkelijk is, zo’n paar extra helpende handen. Uiteraard zijn we blij met de hulp, maar we steken er natuurlijk ook heel wat energie in om onze gasten zo goed mogelijk te begeleiden en naar hen te luisteren.”

 

Tuur heeft zijn eigen idee over het geheim van het succes van de zorgboerderijen. “Landbouwers hebben nog altijd gezond boerenverstand. Dat kan de zorg soms goed gebruiken. Het leven kan heel simpel zijn. Je moet het niet moeilijker maken dan het is. Verplaats die eenvoud naar een groene omgeving en je komt vanzelf tot rust.” “Onze gasten kunnen hier gewoon zichzelf zijn”, aldus Stephanie. “Op school of in een voorziening worden ze soms nogal vereenzelvigd met hun beperking: autisme of ADHD. Ik wil wel iets weten van hun achtergrond, maar meestal weet ik niet alle details over hun beperking. En dat is goed zo. We gaan hier allemaal heel gewoon met elkaar om.”

Partners in zorg

Voor Willem Rombaut van het Steunpunt Groene Zorg is het een prioriteit om de plaats van de zorgboerderijen in de zorg duidelijk te maken. “Eigenlijk moeten hulpverleners en zorgboeren partners in de zorg worden. Partners die naar elkaar luisteren, elkaar adviseren en besluiten trekken over hoe een jongere best kan groeien tijdens zijn werk op de boerderij. Voorzieningen staan nu soms nog wat defensief tegenover zorgboerderijen. Ze willen wel graag variatie in dagbesteding aanbieden aan hun gasten, maar stellen zich soms vragen bij de financiële haalbaarheid van de zaak. Zorgboeren hebben een uniek aanbod dat een voorziening zelf nooit kan bieden, dus daar mag ook wel iets tegenover staan. Tegelijk moeten zorgboerderijen er wel altijd over waken dat ze zelf geen zorgvoorziening worden.”

Tuur gaat daarmee akkoord. “Wij hebben nog de tijd om eens te luisteren naar de verhalen van de gasten. Die tijd ontbreekt spijtig genoeg in veel voorzieningen, vaak door personeelstekort. Zorgboer zijn is een levensstijl, geen kantoorbaan. Uitslapen in het weekend is er niet bij, de dieren slapen immers ook niet uit. Maar die manier van werken zorgt voor een grote flexibiliteit, iets waar de zorg af en toe nood aan heeft. Daarom is het belangrijk dat we echt zorgboer blijven en geen zorgvoorziening worden.”

Studiedag: klaarheid scheppen

Op 10 november vindt in Brussel de Studiedag over Groene Zorg plaats. Willem Rombaut: “Daar willen we proberen een antwoord te zoeken op de vraag wat de plaats is van de zorgboerderij in het landschap van zorg en welzijn. Is het formele of informele zorg, valt het in het gespecialiseerde aanbod? We krijgen verschillende antwoorden op die vraag. Blijkbaar is het nog niet duidelijk voor de sector. Daar willen we op de studiedag klaarheid in scheppen.”

• www.steunpuntgroenezorg.be
• www.cera.be  
• www.zorgboerderij-trezemieke.be