gezondheid

'Zonder steun hadden we dit niet gedaan'

In UZ Brussel staat iedereen achter duurzaamheid
30.05.2022
Foto's
Jan Locus

Een energiescan uit 2018 liet zien dat er ruimte was bij het UZ VUB in Jette om nog duurzamer te werken. Met de steun van het VIPA werd de voorbije jaren de daad bij het woord gevoegd. Koele buitenlucht wordt bijvoorbeeld ingenieus gebruikt om hoogtechnologische apparatuur binnen te koelen. Dries Bollaerts en Maarten Vandeput (UZ VUB) zijn enthousiast over de energiescan.

Dries Bollaerts is energie- en datamanager bij het universitair ziekenhuis. Hij gaat op zoek naar projecten die energie kunnen besparen. Zijn collega Maarten Vandeput is manager onderhoud en techniek. Beiden zijn overtuigd van de waarde van de energiescans die het VIPA – het investeringsagentschap van de Vlaamse overheid voor de welzijns- en zorgsector – samen met het Vlaams Energiebedrijf (VEB) aanbiedt. “Duurzaamheid is één van de vijf grote pijlers van het Toekomstplan van onze directie. Er wordt echt wel op ingezet”, zegt Bollaerts.

Besparen door te investeren

Het UZ is één van de grotere ziekenhuiscampussen van ons land. Het telt bijna 4.000 medewerkers. Met 721 ziekenhuisbedden is het UZ Brussel jaarlijks goed voor meer dan 30.000 opnames, bijna evenveel dagopnames en 360.000 raadplegingen.
De voorbije jaren heeft de ziekenhuiscampus in Jette al diverse audits en scans laten uitvoeren. Bij de gratis energiescan engageert de organisatie zich om voorgestelde maatregelen die zichzelf terugverdienen binnen de vijf jaar uit te voeren en zelf te bekostigen. Op die manier heeft het ziekenhuis de afgelopen jaren al tienduizenden euro’s bespaard door bijvoorbeeld systematisch leidingen en warmtewisselaars te isoleren of in te zetten op warmterecuperatie via warmtewielen in luchtcircuits.

Dries Bollaerts (rechts op de foto): “We gebruiken koele buitenlucht om water af te koelen als het koud genoeg is. Op die manier besparen we veel elektriciteit en CO2.”Voor ingrepen met een langere terugbetalingstermijn kan VIPA tussenkomen tot 60% van de investeringen. Maarten Vandeput: “Dat is echt interessant. Het gaat om heel grote investeringen die onze directie wellicht niet had kunnen doen zonder die financiële ondersteuning.”

Warmtekrachtkoppeling

“Eén van de belangrijkste projecten is de vernieuwing van ons intern verwarming systeem, via een warmtekrachtkoppeling”, zegt Dries Bollaerts. Bij warmtekrachtkoppeling wordt tegelijkertijd warmte en elektriciteit geproduceerd met behulp van een motor op één brandstof. De techniek is vooral ontwikkeld voor grote gebouwen met een grote warmtebehoefte zoals ziekenhuizen.  

Dries Bollaerts: “De circuits die we gebruiken om de gebouwen te verwarmen zijn hierop aangesloten. We kunnen ook ons sanitair warm water er mee voorverwarmen. Dit is een vrij uitgebreide en ingewikkelde installatie die we zonder de steun nooit hadden aangekocht. Qua budget zitten we toch om en bij de 500.000 euro, wat een enorme hap is uit ons investeringsbudget.”
Een ander project dat na de laatste energiescan wordt ingevoerd is een droge koeling op het dak, hier werd ruim 100.000 euro voor uitgetrokken. Bollaerts: “In een ziekenhuis is er heel veel apparatuur dat continu koeling nodig heeft, ook in de winter. Bijvoorbeeld de MRI’s voor medische beeldvorming. In plaats van deze koeling gewoon te produceren met elektriciteit, zoals bij een frigo, hebben we nu een droge koeling geïnstalleerd. Eenvoudig gezegd gebruiken we koele buitenlucht om water af te koelen als het koud genoeg is. Op die manier besparen we veel elektriciteit en CO2.”

Renovaties

Het isoleren van muren, ramen en deuren is iets wat ze bij het ziekenhuis stelselmatig op inzetten, maar dan vooral bij nieuwbouw en grote renovaties. De kostprijs om dit er gewoon bij te nemen, is op dit moment nog te groot. Ook hier speel het lastige investeringsklimaat een grote rol. Dries Bollaerts: “De inflatie op de loonmassa, de torenhoge energieprijzen… Elke euro wordt hier omgedraaid. Het zijn geen evidente tijden voor directies. We hopen dat er op termijn echt wel meer budgetten kunnen vrijkomen. De rekeningen voor gas en elektriciteit zijn een aansporing om nog energie-efficiënter te werken.”

Strategisch niveau

Maarten Vandeput erkent het belang om op een meer strategisch niveau in te zetten op duurzaamheid. “We moeten wel iedereen in de zorg mee krijgen. Duurzaamheid is niet alleen iets van een technische dienst. Iedereen moet erachter staan, van de dienst aankoop, de HR en de directie, tot de raad van bestuur.”
Daarbij voelen Vandeput en Bollaerts zich wel gesteund door hun directie. Duurzaamheid is bijvoorbeeld ook meer dan alleen kijken wat er bespaard kan worden op energie. Het heeft ook te maken minder verspilling van eten of waterverbruik. Dries Bollaerts: “Door kleine ingrepen, zoals hey installeren van automatische kranen, hebben we de afgelopen tien jaar zowat een kwart minder water verbruikt. Dat is gigantisch, als je de grootte van onze campus bekijkt. Die besparing is er gekomen zonder dat het personeel of patiënten er iets van gevoeld hebben.”
Het ziekenhuis zet ook in op duurzaam woon-werkverkeer. Fietsen wordt sterk gepromoot met aparte fietsparkings en formules om (elektrische) fietsen te leasen. “Het is echt heerlijk om de fiets naar het werk te komen. Ik omzeil files en het doet ook deugd voor lichaam en geest”, besluit Dries Bollaerts.