"Mazelen is op veel reisbestemmingen in opmars"

Zien veel mensen reisvaccinatie over het hoofd?

Nele Alders: “Wij zien natuurlijk enkel de reizigers die wél op consultatie komen. Het valt moeilijk in te schatten hoeveel mensen dit vergeten. We worden wel geregeld gecontacteerd door mensen die er te laat aan denken, wanneer ze hun koffers al aan het pakken zijn. En we zien soms ook mensen die na hun reis langskomen met bepaalde symptomen, maar vooraf niet gevaccineerd waren.”

Hoelang voor vertrek moet je eraan denken?

“Wanneer je je reis hebt geboekt, kun je meteen onze Wanda-app of -website (www.wanda.be) raadplegen. Daarin geven we per bestemming laagdrempelig advies over vaccinaties die mogelijk nodig zijn. Meestal volstaat het om zes tot acht weken vooraf een afspraak in te plannen bij je arts. Maar voor sommige vaccinaties zijn meerdere dosissen nodig, waardoor je best al wat sneller op voorhand een eerste afspraak plant. Houd er ook rekening mee dat mei tot augustus drukke maanden zijn in de reisklinieken, de wachttijden kunnen dan oplopen. Als je toch te laat bent, loont het nog steeds de moeite om bij je huisarts langs te gaan. Soms kun je lastminute toch nog een belangrijk vaccin krijgen. Vaak heeft zo’n vaccin wel tien tot veertien dagen tijd nodig voor het optimaal werkt, maar dan ben je toch voor een deel van je reis beschermd, wat beter is dan niets.”

Waar kun je je laten vaccineren?

“Je kunt terecht in het Instituut voor Tropische Geneeskunde en de reisklinieken van verschillende ziekenhuizen. Maar voor de meeste vaccinaties kun je ook een afspraak maken bij de huisarts. Enkel voor het vaccin tegen gele koorts, dat verplicht is voor bepaalde bestemmingen, moet je naar een van de acht erkende reisklinieken in Vlaanderen. Die vind je ook terug in de Wanda-app.”

Heb je reisvaccins enkel nodig voor exotische bestemmingen?

“Dat is een misvatting. Voor verre reizen heb je vaak verschillende vaccins nodig, maar ook voor bestemmingen in Europa worden bepaalde vaccins aanbevolen. Zo komt in Oostenrijk bijvoorbeeld tekenencefalitis voor. En in sommige Oost-Europese landen en landen rond de Middellandse Zee zien we weer vaker hepatitis A. Daarnaast is het belangrijk om in orde te zijn met je basisvaccinaties. Mazelen is in veel Europese reisbestemmingen aan een opmars bezig. Laat dus zeker je vaccinatiestatus controleren en vergeet ook niet je griepvaccinatie in orde te brengen, als je tot de risicogroep behoort. De vaccinatie voor gele koorts en hepatitis A dienen we het vaakst toe in onze reiskliniek, maar de basisvaccinaties (mazelen-bof-rubella, difterie-tetanus-pertussis en polio) worden ook frequent gegeven.”

Welke vaccinaties zijn minder bekend, maar ook belangrijk?

“Het vaccin tegen rabiës of hondsdolheid is voor heel wat bestemmingen zeker nuttig. Je kunt het oplopen als je wordt gebeten, gekrabd, of gelikt op een wonde door een besmet zoogdier – een hond, kat, of aap bijvoorbeeld, maar ook vleermuizen kunnen besmet zijn. Als je die ziekte krijgt, is ze altijd dodelijk. We raden reizigers aan om na een beet de wonde eerst een kwartier te wassen met water en zeep en vervolgens een arts te contacteren. Die bepaalt of een behandeling met immuunglobulines nodig is, plus zogenaamde ‘post-exposure vaccinatie’. Maar als je je vooraf al laat vaccineren met twee dosissen, heb je die immuunglobulines ter plaatse niet meer nodig. Een goede zaak, want op veel bestemmingen zijn die moeilijk verkrijgbaar. De twee dosissen van het vaccin blijven levenslang geldig, al blijft de ‘post-exposure vaccinatie’ wel nodig na elke risicocontact.”

Heb je in sommige landen een vaccinatiebewijs nodig?

“In landen waar een vaccinatie tegen gele koorts verplicht is, moet je je gele vaccinatiekaart kunnen tonen bij aankomst. En voor wie op bedevaart naar Mekka gaat, is een bewijs nodig van het vaccin tegen meningokokken ACWY.”

Sinds kort is het denguevaccin beschikbaar. Komen alle reizigers in aanmerking?

“Nee, dit wordt enkel toegediend bij reizigers die al dengue hebben gehad en die minimaal vier weken in een hoogrisicogebied verblijven, of frequent door zo’n gebied reizen. Je moet voor vertrek ook twee dosissen kunnen krijgen, met een interval van drie maanden.”

En wat met het malariavaccin?

“Dat wordt enkel toegediend aan kinderen die in hoog-endemische gebieden wonen. In Europa is het niet beschikbaar. Voor reizigers blijft het dus belangrijk om muggenwerende maatregelen toe te passen en malariapillen te nemen als ze naar risicogebied reizen. Als je die medicatie goed inneemt, biedt ze een zeer goede bescherming. De medicatie die het vaakst wordt voorgeschreven, heeft bovendien weinig ernstige bijwerkingen. Die wegen zeker niet op tegen de ernst van malaria, een dodelijke ziekte.”

Bereiken jullie ook kwetsbare groepen?

“We merken dat vooral mensen die familie of vrienden bezoeken in het buitenland een risicogroep zijn. Zij raadplegen vaak geen arts voor vertrek, maar hebben wel veel kans om ziektes als malaria op te lopen. Dit blijkt geen evidente doelgroep om te bereiken, maar we blijven het proberen.”