“Buddy's kunnen vooroordelen ontkrachten in hun eigen buurt”

Elmira is arts van opleiding en in het bijzonder begaan met het welzijn van mensen op de vlucht. Ze weet uit eerste hand hoe het voelt om ergens aan te komen en je welkom of net iets minder welkom te voelen. Als twintiger kwam ze aan in Hamme.

“Ik wens het niemand toe om te moeten vluchten, maar in Hamme voelden we ons wel welkom. De vriendschap en liefde die we meteen kregen van onze buren is onbetaalbaar. Mensen die aandacht hebben voor anderen zijn onzichtbaar, maar door die erkenning en hulp voelden we ons welkom. Nog altijd ben ik die mensen dankbaar, het was geen officiële hulp, maar het betekende veel.”

Elmira vraagt zich af wat burgers én officiële diensten kunnen leren van die buren. “Mensen kunnen stilstaan bij zichzelf als burger, hun solidariteit kan veel veranderen. Daarnaast moet professionele hulp bij professionals blijven. De uitdaging is om de vele goede bedoelingen en initiatieven met vrijwilligers te coördineren. Die omkadering voor vrijwilligers moet structureel georganiseerd zijn. Zo kunnen hulpverleners vrijwilligersprojecten een dak of vleugel bieden.”

Polarisering vs maatschappelijk draagvlak

“Professionele medewerkers hebben niet altijd de tijd om te helpen met kleine praktische vragen. Daarom ben ik een grote voorstander van buddies. CAW Oost-Vlaanderen heeft sterke buddywerking opgebouwd. Buddy’s krijgen een opleiding en worden ondersteund door vrijwilligerscoaches. Zo zijn er woonbuddy's die gezinnen aan een betaalbare woning helpen. Of schoolbuddy's die helpen bij de inschrijving bij taalproblemen of eens meegaan naar een schoolfeest om het contact met de school te verbeteren. Deze buddies zijn cruciaal bij het opbouwen van netwerken, verenigingen en vrijetijdsbesteding voor mensen op de vlucht.”

Daarnaast zijn buddy's ook ambassadeurs. “Ze vertellen de andere kant van het verhaal. Ze leren de mensen kennen en kunnen vooroordelen ontkrachten in hun eigen buurt. Ze vertellen bij de bakker en de beenhouwer over hun ervaringen met vluchtelingengezinnen. Onrechtstreeks werken we zo als sociaal werkers mee aan het maatschappelijk draagvlak voor het thema.”

Even belangrijk voor Elmira is om empowerend te werken. Vluchtelingen vinden hun weg als ze in het begin de nodige begeleiding en omkadering krijgen. Daarom zet ze zich sinds 2010 met groot enthousiasme in in het project Mind-Spring, een psycho-educatief groepsaanbod voor vluchtelingen in eigen taal. Dit programma verhoogt de mentale weerbaarheid van vluchtelingen en helpt hen de toekomst aan te pakken. De sessies worden begeleid door ervaringsdeskundige en hulpverlener.

Sociaal werk aan zet

Een andere manier om te werken aan het draagvlak is de sociaalwerkconferentie van mei 2018. Elmira neemt deel aan de voorbereidingen. “De voorbereidingsfase voor zo’n conferentie is minstens even belangrijk. De ogen openen door te netwerken en over het muurtje te kijken is van belang voor de cliënt.” Is het mogelijk om samen sterker te zijn en efficiënter om te gaan met expertise en middelen? “Coördinatie en afstemming zijn nodig in onze sector, we kunnen onmogelijk op ons eiland blijven. Tijdens piekmomenten zoals de vluchtelingencrisis zien we dat iedereen iets doet, maar dat er weinig afstemming is. Er ontstaat zelfs concurrentie om middelen. De oefening en uitdaging is een werkbaar netwerk ontwikkelen waar we onze eigen expertise behouden en de puzzel samenleggen om meer te kunnen bereiken.”

Sociaal werkers zijn overal

Sociaal werk is veel meer dan de gekende instanties zoals OCMW en CAW. “Ik denk maar aan jeugdzorg, armoedebestrijding, verenigingen, solidariteit in het algemeen. Niet alle acties zijn even zichtbaar.”

"Deze job doe je met hart en ziel, anders kan het niet. Let op, het is geen makkelijke job, een van de valkuilen is frustratie. Het is niet makkelijk om positief te blijven. Daarom moet er aandacht zijn voor ondersteuning en zelfzorg voor hulpverleners. Sociaal werkers trekken ten strijde tegen onrecht en de kafkaiaanse toestanden die er in ons systeem nog bestaan. Burn-out is een reëel gevaar, maar de positieve energie bij een doorbraak werkt dan weer enthousiasmerend. Daar put je energie uit.”

Ze hoopt dat de mensen van het terrein aan het woord komen op de sociaalwerkconferentie van 24 mei 2018, en dat de beleidsmakers er naar luisteren. “De participatie van veldwerkers is belangrijk omdat zij dicht bij de cliënt staan, maar ook de cliënten zelf zouden moeten kunnen participeren. Hetzelfde zien we bij ervaringsdeskundigen. Zij weten hoe ze een probleem kunnen aanpakken en doordacht te werk gaan. Projecten en aanbod kunnen zo worden bijgestuurd.”

Tijdens de voorbereidende werkgroepen ging het ook over grondrechten. “Waarom zijn al die extra telefoontjes nodig om mensen aan hun rechten te helpen? Dit is ons droomscenario: er zijn geen structuren nodig om die rechten af te dwingen, iedereen kan er automatisch van genieten.”