welzijn & zorg

1712: meer oproepen door corona

24.09.2020
Foto's
Sigrid Spinnox

Tijdens de lockdown kreeg hulplijn 1712 beduidend meer oproepen over familiaal geweld en over partnergeweld in het bijzonder. Opvallend is dat hulplijn 1712 tijdens die periode verhoudingsgewijs meer mails kreeg, wellicht omdat niet iedereen discreet kon bellen. Wim Van de Voorde van 1712 legt uit hoe de hulplijn de coronacrisis aanpakte.

“In april kreeg 1712 een duizendtal oproepen”, aldus Wim Van de Voorde. “Nooit eerder kregen we er zoveel. Zoals altijd gingen de meest oproepen over kindermishandeling en partnergeweld met vooral een sterke stijging van het aantal oproepen over partnergeweld. Zo was één derde van de slachtoffers over wie 1712 gecontacteerd werd in april, (mogelijk) slachtoffer van partnergeweld.”

Wim maakt hierbij wel een belangrijke kanttekening: “Of familiaal geweld al dan niet is toegenomen tijdens de lockdown, kan je niet concluderen enkel op basis van deze oproepen. Het cijfer zegt wel iets over de doorstroming naar de professionele hulpverlening. Op zich is het hoopvol dat meer mensen contact opnemen met 1712, want de overgrote meerderheid van de slachtoffers van familiaal geweld komt nooit in de hulpverleningsstatistieken terecht en op dit thema rust een gigantisch taboe. Het stijgend aantal oproepen naar 1712 kan evengoed wijzen op een betere bekendheid van hulplijn 1712 bij de burger. Ook voor de lockdown, in de maanden januari en februari, was het aantal oproepen naar 1712 hoger dan het gemiddelde in 2019.”

Familiaal geweld nam toe tijdens de lockdown

Wetenschappelijk onderzoek over familiaal geweld tijdens de lockdown (bijvoorbeeld onderzoek van de UGENT) en de verschillende bevragingen waarin de thema’s ‘conflict’ en ‘geweld’ aan bod kwamen (bijvoorbeeld de bevraging van het Kinderrechtencommissariaat) én de meldingen over familiaal geweld in (bepaalde) politiezones, tonen echter aan dat familiaal geweld – en partnergeweld in het bijzonder – is toegenomen tijdens de lockdown. Dit is volgens Wim een heel belangrijke conclusie waar het beleid en de samenleving rekening mee moeten houden. Bij een nieuwe golf of het al dan niet opnieuw sluiten van de scholen moet er rekening gehouden worden met deze cijfers.

Uitbreiding capaciteit

“Als hulplijn hebben we hierop een antwoord proberen te geven door onze openingsuren met 50% uit te breiden, door de interne capaciteit te vergroten maar ook door gericht campagne te voeren. In de eerste helft van 2020 hebben we drie campagnes gelanceerd: één over kindermishandeling, één over hoe je kunt omgaan met conflicten in je relatie of gezin, en tot slot één over huiselijk geweld. Telkens stond dezelfde boodschap centraal: ‘Contacteer 1712 bij vragen over geweld’.

Taboe

Op het thema familiaal geweld rust een enorm taboe waardoor doorstromingen naar hulpverlening of meldingen bij de politie slechts het topje van de ijsberg zijn. Familieleden brachten tijdens de lockdown nog meer tijd door met elkaar en de contacten waren intensief. “Binnen een relatie of gezin is er veel privacy, en dat gaat gepaard met minder sociale controle”, weet Wim. “De afgelopen maanden waren vele risicofactoren aanwezig die de kans op familiaal geweld doen toenemen terwijl een reeks beschermende factoren onder druk kwamen te staan. Concreet denk ik aan minder sociale controle, het kleiner worden van het sociale netwerk, het wegvallen van structuur, overmatige stress en spanningen zoals het risico op werkloosheid, angst voor het virus, op elkaars lip zitten, spanningen in het gezin, drugs- en middelengebruik… Beschermende factoren zoals inkomen, werk, een prettige woonomgeving, zinvolle dagbesteding en structuur kwamen de afgelopen maanden dan weer onder druk te staan.”

Nieuwe campagne

De voorbije jaren kwamen verschillende gevallen van grensoverschrijdend gedrag en misbruik in de sport- en cultuursector aan het licht. “Omdat gevoelens van taboe, schuld, schaamte en angst een grote rol spelen, ervaren slachtoffers, plegers en omstaanders vaak barrières om de stap te zetten naar hulpverlening”, vertelt Wim. “Daarom lanceerde 1712 begin oktober een campagne in de sport- en cultuursector over grensoverschrijdend gedrag die zich richt op omstaanders van psychisch, lichamelijk en seksueel geweld.” De campagne heeft ‘Kijk niet weg’ als slagzin.